Sẽ có chính sách hỗ trợ hợp lý
Theo ông Nguyễn Tiến Thỏa, Cục trưởng Cục Quản lý giá, tới đây sẽ xóa bỏ việc trợ giá, bù giá, thực hiện nhất quán cơ chế giá thị trường có sự quản lý của Nhà nước; tôn trọng quyền tự định giá, thỏa thuận giá và cạnh tranh về giá của các tổ chức, cá nhân sản xuất kinh doanh theo quy định của pháp luật...
Với những loại hàng hóa, dịch vụ độc quyền, tính chất cạnh tranh hạn chế (đất đai, tài nguyên, khoáng sản, kết cấu hạ tầng, điện, dịch vụ công) phải được tính đúng, tính đủ theo nguyên tắc thị trường, tạo điều kiện cho các đơn vị cung ứng dịch vụ công thực hiện hạch toán kinh tế, tự chủ trong kinh doanh. Xóa cơ chế trợ giá hàng hóa dịch vụ quan trọng thiết yếu mà pháp lệnh giá quy định như: điện, than, khí là nguyên liệu đầu vào cho sản xuất điện, đạm, cước bưu chính, cước vận chuyển hành khách bằng xe buýt trong đô thị, khu công nghiệp; chi phí về môi trường cho sản xuất kinh doanh. Xóa cơ chế bù chéo về giá và doanh thu giữa các nhóm khách hàng đối với một số loại giá như: điện bưu chính viễn thông, nước sạch...
Băn khoăn về chính sách an sinh xã hội sau khi bỏ việc trợ giá, bù giá, ông Thoả cho biết: Đã tuân thủ cơ chế thị trường thì không chấp nhận bao cấp, bù giá, bù chéo về giá. Tuy nhiên, sẽ phải có chính sách hỗ trợ hợp lý bằng các chính sách khác để đảm bảo an sinh xã hội đối với các đối tượng khó khăn khi phải đối mặt với cơ chế thị trường.
Bỏ trợ giá, doanh nghiệp buộc phải cạnh tranh lành mạnh
Hầu hết các chuyên gia trong lĩnh vực giá cả đều cho rằng: Trợ giá đã trở nên gánh nặng quá sức cho ngân sách, sự không công bằng của trợ giá ngày càng hiện rõ, và hậu quả của trợ giá đang làm cho hiệu quả kinh doanh bị biến dạng. Chẳng hạn biện pháp bỏ trợ giá xăng dầu đã giải phóng hàng chục ngàn tỉ đồng ngân sách để chi vào những chương trình mà người nghèo được hưởng nhiều hơn, công bằng hơn.
TS. Vũ Đình Ánh - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu khoa học thị trường giá cả (Bộ Tài chính) cho rằng: Nhà nước can thiệp vào thị trường làm giá bị “bóp méo”, chỉ có doanh nghiệp được lợi. Bởi với cơ chế giá bù lỗ, trợ giá nhiều mặt hàng như hiện nay, xét về mặt tổng thể, lợi ích chung của xã hội đều bị thiệt hại. Khi giá cả thế giới xuống thấp, lợi ích của người tiêu dùng bị xâm hại; ngược lại khi giá cả thế giới lên cao thì lợi ích của Nhà nước lại bị thiệt hại.
Do vậy, việc bãi bỏ trợ giá và quy định giá sẽ hướng các doanh nghiệp tiến tới cơ chế quỹ bình ổn giá. Quỹ này sẽ tích lũy lợi nhuận khi giá thế giới xuống thấp, để bù lỗ cho giai đoạn giá thế giới tăng cao.
Khi nền kinh tế Việt Nam đã hội nhập với thế giới, các doanh nghiệp khó có thể kéo dài mãi khả năng cạnh tranh ảo dựa trên cơ cấu ảo của giá thành sản phẩm. Một khi không còn trợ giá, sự sàng lọc khắc nghiệt của cạnh tranh sẽ làm hiện rõ doanh nghiệp nào hiệu quả, doanh nghiệp nào không. Như một quy luật tất yếu, ai không hiệu quả sẽ phải nhường lại sân chơi cho người hiệu quả hơn. Kết quả là người tiêu dùng được lợi.
Chẳng hạn, trợ giá cho mặt hàng xăng dầu, các doanh nghiệp nhập khẩu xăng dầu hầu như không phải chịu sức ép nào để trở nên hiệu quả hơn, vì kinh doanh càng lỗ càng được trợ giá nhiều hơn. Trong khi đó, người dân yên tâm hưởng giá xăng dầu thấp nhưng lại không biết rằng số tiền được dùng để trợ cấp giá đó lại được lấy từ chính tiền thuế của mình, còn doanh nghiệp hoạt động thiếu hiệu quả thì lại được hưởng lợi.
Các chuyên gia kinh tế cũng cho rằng: Rõ ràng nếu xét về phía cung, dùng một phần ngân sách để bình ổn giá cả sẽ dẫn đến tình trạng có khả năng phải cắt giảm phần kinh phí dùng để hỗ trợ sản xuất cho các doanh nghiệp. Hậu quả của tình trạng này là nguồn cung không thể gia tăng, do đó càng làm tăng thêm bất cân đối cung cầu.