Giữa tuần trước, Bộ Công thương đã tổ chức cuộc họp với các bộ, ngành để lấy ý kiến góp ý Dự thảo Quy hoạch phát triển hệ thống sản xuất và phân phối xăng dầugiai đoạn 2010-2020, tầm nhìn năm 2025. Trong các vấn đề mà Dự thảo đặt ra, chỉ riêng vốn cho hệ thống phân phối xăng dầu đã lên tới 11,21 tỷ USD. Trong đó, giai đoạn 2010-2015 cần 3,33 tỷ USD và giai đoạn 2016-2025 cần 7,87 tỷ USD.

Theo tính toán của Công ty cổ phần Tư vấn xây dựng Petrolimex (đơn vị đượcgiao tham gia lập dự thảo Quy hoạch), trong giai đoạn 2010-2025, Việt Nam cần xây dựng 4,3 triệu m3 kho đầu mối mới, mở rộng 2,5 triệu m3; xây dựng mới kho trung chuyển với dung tích 618.000 m3 và mở rộng thêm 722.000 m3. Tổng vốn cho việc xây dựng kho xăng dầu thương mại giai đoạn này lên tới 5,1 tỷ USD. Việc xây dựng mới và cải tạo nâng cấp cáctuyến ống dẫn xăng dầu cũng cần số vốn 562 triệu USD; vốn mua sắm tàu biển, tàu sông, ô tô xi-tec… là 3,22 tỷ USD. Vốn xây dựng hệ thống bán lẻ cũng là một con số lớn, khi số cửa hàng xăng dầu trên toàn quốc sẽ được nâng từ 9.000 điểm (năm 2010) lên 11.487 điểm (năm 2015) và 18.710 điểm (năm 2025).  

Nghiên cứu của Công ty cổ phần Tư vấn xây dựng Petrolimex cũng cho thấy, có nhiều hạng mục của hệ thống phân phối xăng dầu cần được đầu tư nhằm nâng cao năng lực, đồng thời đáp ứng nhu cầu nhiên liệu trong tương lai (chẳng hạn, việc xây dựng đường ống là hình thức quan trọng, khi lượng tiêu thụ ngày càng tăng và khi Việt Nam đã có nhà máy lọc dầu). Dự thảo Quy hoạch cho thấy, tuyến ống Nghi Sơn - Hà Nội và tuyến Quy Nhơn -Pleiku là 2 tuyến cần được Nhà nước và các doanh nghiệp quan tâm đầu tư. Tổng mức đầu tư của 2 tuyến này dự kiến trên 6.000 tỷ đồng.

Với hệ thống cửa hàng xăng dầu hiện tại, do diện tích quá nhỏ, nên sẽ không đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng trong tương lai, bởi theo thống kê, đại đa số cửa hàng có năng suất bán thấp, chỉ khoảng 51-120m3/tháng, ngoại trừ một số ít cửa hàng tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM đạt năng suất trên 300 m3/tháng. Điều này đòi hỏi hệ thống cửa hàng bán lẻ trong toàn quốc cần phải được đầu tư lớn hơn trong tương lai (để xây dựng 18.710 cửa hàng xăng dầu vào năm 2025, tổng mức vốn đầu tư cần tới 38.800 tỷ đồng).

Một cửa hàng xăng dầu của Công ty CP Vật tư - Xăng dầu (COMECO) mới khai trương.. (Ảnh: COMECO)

Với số vốn lớn nói trên, để xây dựng được hệ thống phân phối xăng dầu phục vụ nhu cầu trong cả nước, đòi hỏi cần có cơ chế tích cực nhằm huy động mọi nguồn lực tham gia đầu tư. Dự thảo Quy hoạch phát triển hệ thống sản xuất và phân phối xăng dầu mà Bộ Công thương đang lấy ý kiến củacác cơ quan đã chỉ ra rằng, Nhà nước giữ vai trò quyết định với việc phát triển hệ thống sản xuất và phân phối mặt hàng xăng dầu. Trong đó, chính sách thuế là quan trọng để doanh nghiệp tích lũy nguồn vốn và tiếp cận nguồn vốn để phát triển sản xuất. Đây còn là nhu cầu của doanh nghiệp để tăng sức cạnh tranh với các doanh nghiệp nước ngoài trong tương lai. 

Một kiến nghị được đưa ra là cơ quan quản lý cần tạo hành lang thông thoáng để các doanh nghiệp nước ngoài cùng tham gia đầu tư hệ thống sản xuất và phân phối xăng dầu. Nguồn lực này là quan trọng, vừa tạo thêm nguồn đầu tư mới, vừa tạo sức cạnh tranh trên thị trường để các doanh nghiệp trong nước hoàn thiện hơn chính sách kinh doanh.

Một trong những vấn đề mà các doanh nghiệp xăng dầu đang phải đối mặt là mặt bằng xây dựng hệ thống phân phối xăng dầu. Do tự lập quy hoạch hệ thống cửa hàng xăng dầu, không có tiêu chí chung, nên có những địa phương làm quy hoạch sơ sài, chỉ quan tâm tới việc xây thêm cửa hàng, mà chưa chú trọng đến các vấn đề khác như an toàn phòng cháy chữa cháy, vệ sinh môi trường, mỹ quan thương mại… Ngoài ra, việc một số địa phương chưa công bố quy hoạch mạng lưới bán lẻ xăng dầu như Đồng Tháp, Lai Châu… cũng gây khó khăn cho các nhà đầu tư.

Những vấn đề trên đặt ra yêu cầu rà soát, bổ sung, điều chỉnh các quy hoạch trong hệ thống xăng dầu như hệ thống dự trữ, hệ thống bán lẻ… cần phải được làm thường xuyên, để tạo điều kiện cho các nhà đầu tư tham gia hệ thống phân phối xăng dầu.