Theo bản tổng hợp ý kiến tại kỳ họp Quốc hội vừa qua, một số đại biểu Quốc hội đề nghị nên đánh thuế môi trường với cả sản phẩm xuất khẩu. Tuy nhiên, theo ý kiến của Ủy ban Tài chính - Ngân sách, không nên thu thuế bảo vệ môi trường đối với hàng hóa xuất khẩu vì thuế này chỉ áp dụng cho việc sử dụng hàng hóa gây ô nhiễm.

Hàng hóa xuất khẩu không sử dụng ở Việt Nam thì không thể áp thuế. Hơn nữa, một số hàng hóa của Việt Nam khi nhập khẩu vào nước khác sẽ phải chịu thuế bảo vệ môi trường của nước đó.

Nhiều ý kiến cũng đồng tình với cơ quan thẩm tra dự án luật là không nên thu tiền lập Quỹ bảo trì đường bộ thông qua xăng, dầu vì trong giá xăng, dầu hiện nay đã có nhiều khoản thu và dễ dẫn đến việc chủ phương tiện phải nộp phí trùng phí. Mặt khác, xăng dầu không chỉ dùng trong giao thông đường bộ mà còn sử dụng cho giao thông đường thủy, đường sắt, hàng không, là đầu vào của nhiều ngành sản xuất khác.

Về đối tượng chịu thuế, tại dự án luật, 5 nhóm hàng hóa được Chính phủ đưa vào diện chịu thuế môi trường, nhưng nhiều ý kiến đề nghị không nên "gói" mà quy định mở rộng theo hướng mọi sản phẩm độc hại, tác động trực tiếp đến môi trường đều thuộc đối tượng chịu thuế. Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Vũ Văn Ninh, hiện cũng chưa có nước nào có nhiều nhóm sản phẩm phải chịu thuế môi trường như dự thảo luật nên mở rộng đối tượng là điều không cần thiết.

Giá xăng dầu sẽ không phải "gánh" Quỹ bảo trì đường bộ.

Tại phiên họp, các ý kiến tranh luận làm rõ bản chất của thuế bảo vệ môi trường và mối quan hệ của loại thuế này với phí môi trường. Theo Ủy ban Tài chính - Ngân sách, thuế bảo vệ môi trường là loại thuế gián thu, "đánh" vào sản phẩm, hàng hóa khi sử dụng gây tác động xấu đến môi trường. Còn phí môi trường áp dụng vào quá trình sản xuất gây ô nhiễm, người chịu phí và nộp phí là người xả thải ra môi trường. Còn người chịu thuế bảo vệ môi trường là người tiêu dùng, người sản xuất và người nhập khẩu là người nộp thay cho người tiêu dùng. Vì thế không thể lấy việc thực hiện nghĩa vụ nộp thuế thay cho việc nộp phí và ngược lại.

Theo ý kiến của Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Hà Văn Hiền, cho dù là gián thu hay trực thu thì cuối cùng phải chịu thuế vẫn là người tiêu dùng. Vì thế, nên chuyển phí thành thuế và chỉ thu thuế bảo vệ môi trường.

Tuy nhiên, ý kiến của Bộ trưởng Tài chính Vũ Văn  Ninh và Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính-ngân sách Phùng Quốc Hiển đều cho rằng không thể đánh đồng "phí" và "thuế". Loại gì đáng là phí thì là phí, còn đáng là thuế thì đánh thuế. Kết thúc phiên họp, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Kiên đề nghị cần có sự rà soát lại, nếu khoản thu nào không đúng bản chất là phí thì chuyển thành thuế và ngược lại.