Báo cáo trước Quốc hội sáng ngày 12-11 việc thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ 2 và 3 (khóa XIII), Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề cập đến những bất cập trong điều kiện kinh doanh xăng dầu. Theo ông, hiện tại trong điều kiện bình thường, doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối được điều chỉnh giá bán lẻ trong phạm vi, trình tự, định mức quy định. Liên bộ Tài chính, Công Thương giám sát, hậu kiểm và xử lý nếu có vi phạm. Trong trường hợp cần thiết, Nhà nước bình ổn giá xăng dầu thông qua chính sách thuế và Quỹ bình ổn giá.
Nghị định 84/CP hiện hành đưa ra công thức tính giá cơ sở để hình thành giá bán lẻ, các yếu tố hình thành giá được công bố thường kỳ.
”Tuy nhiên, một số quy định về yếu tố cấu thành giá cơ sở đã lạc hậu so với thực tế”, ông Phúc nói.
Bên cạnh đó; công tác quản lý chất lượng, đo lường, chống đầu cơ còn thiếu chặt chẽ; cơ chế phối hợp trong quản lý, điều hành giá chưa hiệu quả.
Phó thủ tướng nói rằng Chính phủ đã chỉ đạo tổng kết, đánh giá toàn diện việc thực hiện Nghị định 84 và sẽ sửa đổi, bổ sung trong tháng 12-2012.
Theo quy định hiện hành về công thức tính giá cơ sở, trong đó có quy định chi phí kinh doanh định mức được quy định là 600 đồng/lít. Theo đề xuất của Bộ Công Thương, cơ quan chủ trì soạn thảo sửa đổi Nghị định 84, quy định về chi phí kinh doanh định mức (từ năm 2009 đến nay) là 600 đồng/lít đã trở nên lạc hậu do các yếu tố chi phí đầu vào như tỷ giá, chi phí kinh doanh, chi phí vận tải... đã thay đổi. Do vậy cần có những thay đổi, theo hướng nâng mức chi phí này lên 860 đồng/lít để tính đúng, tính đủ cho doanh nghiệp, tránh tình trạng doanh nghiệp bị lỗ hoặc lách luật, ”gửi” chi phí vào các khoản hạch toán khác.
Báo cáo của Kiểm toán Nhà nước (KTNN) về Báo cáo tài chính năm 2011 của Tâp đoàn xăng dầu vừa công bố cũng nêu ra những kiến nghị này. Theo KTNN, chi phí kinh doanh định mức ổn định trong 3 năm qua, là một khoảng cách so với thực tiễn chi phí của doanh nghiệp.
Theo Phụ lục ”Phân tích công thức tính giá cơ sở kinh doanh xăng dầu” của KTNN, tại các doanh nghiệp đầu mối khác nhau thực hiên việc nhập khẩu xăng dầu với số lần, số lượng, mức giá nhập khẩu từng lần trong giai đoạn 30 ngày trước ngày tính giá cơ sở khác nhau, nhiều yếu tố khác không đồng nhất dẫn đến giá vốn bình quân thực tế sản phẩm xăng dầu tại thời điểm tính giá cơ sở của các doanh nghiệp đầu mối là khác nhau và khác biệt với mức giá cơ sở được tính theo quy định hiện hành.
KTNN đề nghị cần phải khẳng định rõ sự khác biệt giữa mức giá cơ sở định hướng phục vụ quản lý và chi phí giá thành thực tế của doanh nghiệp để giải tỏa những thắc mắc cho người tiêu dùng. Việc này tránh hiểu lầm khi giá cơ sở có chênh lệch cao (thấp) khi so sánh với giá bán lẻ, giá xăng dầu thế giới tại thời điểm tính toán đồng nghĩa với việc doanh nghiệp sẽ có thực lãi (lỗ) bằng chênh lệch. Thực tế việc quyết toán lỗ lãi phải tính theo chu kỳ kinh doanh và đảm bảo quyết toán đủ các yếu tố doanh thu, chi phí.