Tương tự, trong gần 600 lượt hành vi vi phạm kinh doanh xăng dầu thì hơn 40% là vi phạm đo lường và gần 16% là vi phạm chất lượng. Các hành vi vi phạm bị xử lý chủ yếu là phương tiện đo chưa được kiểm định ban đầu đã đưa vào sử dụng; sử dụng phương tiện đo đã quá thời hạn kiểm định; sử dụng phương tiện đo có chứng chỉ kiểm định rách, nát, mờ; phương tiện đo không có nguồn gốc rõ rang dẫn đến phương tiện đo không đả bảo về đo lường; tự ý phá niêm chì để hiệu chỉnh phương tiện đo theo hướng có lợi cho người bán; sử dụng phương tiện đo không đạt yêu cầu về đo lường do có sai số vượt quá sai số cho phép. “Đặc biệt, không ít các hành vi vi phạm bị phát hiện và xử lý do pha loại xăng có trị số ốc tan thấp với xăng có trị số ốc tan cao để bán với giá của xăng có trị số ốc tan cao nhằm móc túi người tiêu dùng, gây nguy hiểm cho người sử dụng phương tiện xe cơ giới, gây bức xúc trong dự luận trong thời gian vừa qua” ông Dũng nói.

Ông Trần Quốc Tuấn, Cục trưởng Cục quản lý chất lượng sản phẩm hàng hóa (Tổng cục TC-ĐL-CL) cũng cho rằng khí dầu mỏ hóa lỏng và xăng dầu là các mặt hàng thiết yếu đối với người dân, thuộc danh mục hàng hóa có nguy cơ gây mất an toàn. Thế nhưng, không ít các cơ sở kinh doanh xăng dầu từ nhập khẩu, sản xuất, pha chế đến lưu thông ra thị trường vì lợi nhuận trước mắt mà vi phạm pháp luật về tiêu chuẩn, đo lường chất lượng. Đầu tháng 10/2012 có 2 lô xăng RON 92 và RON 95 với số lượng gần 14 ngàn tấn xuất xứ từ Singapore, nhập khẩu tại TPHCM và Bà Rịa- Vũng Tàu không đạt chất lượng, phát hiện có sec butyl acetate là phụ gia không thông dụng, chưa được đăng ký và chấp thuận của Bộ KH&CN. Hay kết quả kiểm tra chất lượng xăng dầu trên thị trường các tỉnh, thành phố cũng cho thấy có 8/82 mẫu xăng dầu không đạt yêu cầu chất lượng, nhiều mẫu xăng có hàm lượng Mn vượt quá quy định cho phép; có 2 cơ sở sản xuất, kinh doanh phụ gia “tiết kiệm xăng” trái phép...

Còn nhiều vướng mắc

Cũng theo ông Tuấn, trên thực tế còn hiệu tượng xăng dầu không rõ nguồn gốc xuất xứ, chất lượng nhập lậu, thẩm lậu vào thị trường nội địa qua đường biển, Ngoài ra, còn có hiện tượng pha chế kinh doanh trái phép xăng dầu không đảm bảo chất lượng từ sản xuất đưa ra thị trường và đây là một trong những nguyên nhân dẫn tới chất lượng xăng dầu trên thị trường còn không đảm bảo và khó kiểm soát. “Bên cạnh đó, việc kiểm tra chất lượng trong lưu thông khí dầu mỏ hóa lỏng và xăng dầu của các cơ quan chức năng chưa được nhiều và tổng số mẫu thử nghiệm còn ít so với số cửa hàng kinh doanh xăng dầu mà nguyên nhân do thiếu nguồn lực, kinh phí cho công tác kiểm tra của các cơ quan chức năng” ông Tuấn cho hay.

Theo đánh giá của các đoàn thanh tra địa phương, các hành vi làm thay đổi tình trạng kỹ thuật, đặc tính đo lường của phương tiện đo để điều chỉnh sai số của phương tiện đo vượt mức cho phép là hành vi không mới nhưng để phát hiện và xử lý được vi phạm dạng này là rất khó khăn, đòi hỏi phải có sự phối hợp liên ngành, có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ thanh tra cao. Thời gian gần đây, xuất hiện nhiều vi phạm về sở hữu công nghiệp trong kinh doanh xăng dầu, chủ yếu là hành vi sử dụng bất hợp pháp nhãn hiệu đã được nhiều người biết gây nhầm lẫm cho người tiêu dùng về nguồn gốc thương mại hàng hóa. Tuy nhiên, khi bị thanh tra lập biên bản xử lý thì không ít các cửa hàng vi phạm lại không biết mình vi phạm. Hành vi sang chiết gas trái phép vào chai mini hay sử dụng lại chai mini trái với quy định chủ yếu lại là người nhập cư không có hộ khẩu tại địa phương, buôn bán kèm tạp hóa nhỏ lẻ thì mức phạt từ 10-30 triệu đồng là khó khả thi.

Theo ông Trần Minh Dũng nhiều quy định trong Nghị định 54/2009/NĐ-CP đã lạc hậu so với thực tế, có những quy định xử phạt quá thấp đối với một số hành vi vi hạm trong kinh doanh phương tiện đo thuộc Danh mục phương tiện đo phải kiểm định nhưng không có chế tài xử phạt đối với hành vi vi phạm về đo lường đối với hàng đóng gói sẵn nhưng không trong Danh mục hàng đóng gói sẵn phải quản lý nhà nước về đo lường. Việc xử lý đối với hành vi vi phạm về chất lượng không phù hợp tiêu chuẩn đã công bố thì có khác nhau giữa cơ sở sản xuất và cơ sở kinh doanh buôn bán. Với cơ sở sản xuất thì phạt theo hành vi, còn với cơ sở buôn bán thì phạt theo số lượng hàng hóa vi phạm mà cơ quan chức năng phát hiện được.

Điều này có thể dẫn đến sự không hợp lý là mức phạt cơ sở sản xuất thấp hơn so với mức phạt đối với cơ sở kinh doanh buôn bán khi có cùng hành vi vi phạm. “Cần sớm sửa đổi, bổ sung và ban hành các văn bản pháp luật cần thiết để đảm bảo đầy đủ cơ sở pháp lý cho công tác quản lý và hoạt động thanh tra trong lĩnh vực đo lường, chất lượng hàng hóa nói chung và kinh doanh khí dầu mỏ, xăng dầu nói riêng” ông Dũng đề nghị.