Theo Bộ TC, Quỹ Bình ổn giá không phải là giải pháp bình ổn giá mới có gần đây mà đã được đề cấp từ Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII.  Quỹ này được cụ thể hóa tại Quyết định số 151/QĐ-TTg về hình thành, quản lý, sử dụng Quỹ bình ổn giá từ năm/1993 và mới đây nhất là Nghị định số 84/2009/NĐ-CP 15/10/2009 về kinh doanh xăng dầu trong đó quy định Thương nhân đầu mối có nghĩa vụ trích lập Quỹ Bình ổn giá...

Ảnh minh họa.

Không đề cập đến việc từ khi hình thành quỹ này đã trích lập được bao nhiêu, sử dụng còn hay hết..., song Bộ TC liệt kê mức trích lập quỹ ở các thời điểm khác nhau, từ 100 đến 460 đồng/lít/kg; Mức sử dụng cao nhất: xăng là 1650 đồng/lít, diêzen 2300 đồng/lít; Dầu hỏa 2150 đồng/lít; Mazut 1400 đồng/kg.

Bộ TC khẳng định, theo cơ chế hiện hành, việc trích Quỹ BOG là chi phí bắt buộc, không phụ thuộc và kết quả kinh doanh của DN; DN kinh doanh xăng dầu đầu mối chỉ được sử dụng QBO vào mục đích bình ổn giá xăng dầu trong nước theo chỉ đạo của Liên Bộ Tài chính – Công Thương (thông qua Tổ Giám sát Liên Ngành về giá xăng dầu - nhiệm vụ của Tổ này được quy định tại Quyết định số 3130/QĐ-BTC ngày 11/12/2009).

Trong thông tin phát đi, Bộ TC cũng khẳng định, mô hình QBO đã được nhiều nước trên thế giới áp dụngvà được coi là công cụ tài chính hiệu quả nhằm bình ổn giá xăng dầu trong nước khi giá xăng dầu thế giới tăng cao. Ở nước ta hiện nay, trong điều kiện chuyển điều hành giá sang cơ chế thị trường, những biện pháp như trợ giá (từ năm 2008 trở về trước, mỗi năm ngân sách phải bỏ ra trên 20.000 tỷ đồng để bù lỗ kinh doanh xăng dầu, chưa kể việc giảm thuế nhập khẩu); trợ cấp sẽ không còn phù hợp và vi phạm cam kết khi gia nhập WTO. Trong bối cảnh đó, để có những biện pháp tài chính, tiền tệ khi cần thiết nhằm bình ổn giá xăng dầu khi thị trường có những biến động bất thường thì Quỹ BOG là một giải pháp phù hợp. Được biết, mới đây nhất, ngày 19/7/2011 Bộ Tài chính đã có Tờ trình số 75/TTr-BTC trình Thủ tướng Chính phủ xem xét thông qua để trình Quốc hội dự thảo Luật Giá thay thế Pháp lệnh Giá trong đó có bổ sung cụ thể biện pháp bình ổn giá: "Lập Quỹ Bình ổn giá; sử dụng Quỹ Bình ổn giá đối với loại hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục bình ổn giá".

Bình luận về báo cáo ”toàn cảnh” của Bộ TC, không ít người tỏ ra thất vọng bời Bộ này vẫn không làm rõ được, tại sao tiền trích lập quỹ thực chất là người tiêu dùng phải bỏ ra để rồi chính DN lại quản lý?  Tiếng là tiền của dân đóng góp nhưng Quỹ trích lập được bao nhiêu, chi tiêu bao nhiêu, không ai biết vì không có DN nào công bố. Bộ TC cũng không công khai định kỳ và cũng không có cơ chế ràng buộc trách nhiệm nào với DN trong vấn đề này,  chưa kể không phải không có cơ sở người tiêu dùng vẫn ấm ức khi giá xăng dầu  thế giới giảm họ vẫn phải móc hầu bao trích lập quỹ, cơ hội giảm giá bán lẻ trong nước bao giờ cũng đứng sau cùng vì còn phải chờ Nhà nước khôi phục thuế, đảm bảo DN có lãi và Quỹ có đủ tiềm lực dự phòng, trong khi DN kinh doanh xăng dầu hầu như vẫn có lãi và lãi lớn…/. MY MY
 
Theo Thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng, năm 2009, Bộ TC tính toán quỹ phải trích tới 1.028 tỷ thì các DN chỉ trích có 863 tỷ đồng. Cuối năm 2010, DN báo cáo số dư quỹ chỉ còn có 551 tỷ đồng, đã chi tới 4.905 tỷ đồng nhưng thực tế, quỹ còn dư 1.971 tỷ đồng và trong năm 2010 chỉ chi ra hơn 3.505 tỷ đồng. 2 tháng đầu năm 2011, các DN tính toán quỹ âm tới 1.335 tỷ đồng, nhưng Bộ TC lại tính quỹ còn tới 83 tỷ đồng. Từ tháng 2 đến tháng 7, Bộ Tài chính chưa có công bố chính thức về số dư của quỹ.