Phương án dự kiến được Cục quản lý giá trình Bộ Tài chính sẽ cho phép nâng phí lưu thông xăng dầu, trong đó chi phí bán lẻ tối đa là 860 đồng/lít (so với 600 đồng/lít hiện nay); phí bán buôn là 500 đồng/lít (so với 400 đồng/lít hiện nay).

Trong hơn 1 năm qua, việc giá xăng dầu tăng cao cũng khiến chi phí vận chuyển mặt hàng này đến các kho bãi, điểm bán lẻ tăng theo. Và nếu cơ quan quản lý giữ nguyên cách tính chi phí kinh doanh như cũ, thì không phản ánh đúng các chi phí của doanh nghiệp. Vì vậy, việc điều chỉnh tăng thêm sẽ giúp doanh nghiệp có cơ sở để hạch toán kinh doanh phù hợp.

Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là, nếu điều chỉnh tăng chi phí lưu thông với tất cả các doanh nghiệp xăng dầu, thì sẽ gây thêm áp lực cho giá bán lẻ trong nước và nhất là không tạo được cơ chế cạnh tranh về giá bán lẻ giữa các doanh nghiệp xăng dầu.

Trên thực tế, từ khi Nghị định 84/2009/NĐ-CP về kinh doanh xăng dầu ra đời đến nay, việc kỳ vọng vào một thị trường xăng dầu cạnh tranh với mức giá bán khác nhau đã không xảy ra. Với mỗi doanh nghiệp xăng dầu khác nhau, có số lượng cửa hàng bán lẻ khác nhau, cơ cấu thị trường khác nhau, thì phải có mức chi phí kinh doanh khác nhau. Nhưng hiện nay, các doanh nghiệp đều cộng phần 600 đồng/lít với mặt hàng xăng dầu vào chi phí kinh doanh. Điều phi lý này tồn tại từ lâu, nên không tạo được sự cạnh tranh về giá bán lẻ như vẫn kỳ vọng.

Cần phải hiểu rằng, mức chi phí 600 đồng/lít nói trên là mức tối đa doanh nghiệp được cộng và các đơn vị kinh doanh xăng dầu đều không muốn cộng con số nhỏ hơn. Thế nên, nếu chi phí lưu thông được điều chỉnh lên 860 đồng/lít, thì tất cả các doanh nghiệp xăng dầu sẽ cộng thêm con số này vào chi phí. Điều này sẽ gây áp lực lên giá bán lẻ và kỳ vọng về một thị trường xăng dầu cạnh tranh càng trở nên xa vời hơn.

Từ lâu, giữa doanh nghiệp xăng dầu lớn và doanh nghiệp nhỏ đã có cuộc tranh luận đơn vị nào mới là đơn vị có khả năng tăng, giảm giá bán nhanh hay chậm. Và các doanh nghiệp cũng đã thừa nhận thực tế rằng, nếu doanh nghiệp nào được tổ chức tốt, có hệ thống vận chuyển bằng đường ống nhiều hơn, thì sẽ có chi phí giảm hơn so với doanh nghiệp chỉ vận chuyển bằng ô tô. Vậy nhưng, khi áp dụng chi phí kinh doanh, thì các doanh nghiệp vẫn áp dụng con số tối đa giống nhau.

Phải chăng, cách quy định về chi phí lưu thông theo kiểu cào bằng giữa tất cả doanh nghiệp mà cơ quan quản lý đang áp dụng là chưa phù hợp? Nếu xây dựng được cách tính chi phí của các doanh nghiệp khác nhau, thì mức giá bán lẻ của doanh nghiệp sẽ khác nhau và đây là cơ sở để doanh nghiệp cạnh tranh giảm giá bán lẻ.