Theo quyết định ký ngày 29/3/2011 của Bộ trưởng Tài chính, giá xăng A92 tăng 2.000đ/lít lên mức giá mới là 21.300đ/lít, dầu diesel tăng 2.800đ/lít lên mức giá mới là 21.100đ/lít. Dầu hoả tăng 2.600đ/lít lên 20.800đồng/lít, dầu ma dút tăng 2.000đ/kg lên 16.800đ/kg

Lần tăng giá xăng dầu gần nhất là ngày 24/2/2011, khi giá xăng tăng từ 16.400 đồng lên 19.300 đồng. Theo các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu, giá xăng dầu thế giới đã tăng quá nhanh; để nhập khẩu xăng dầu, các doanh nghiệp chịu lỗ ít nhất 2.000 - 3.000đ/lít. Lý do để việc điều chỉnh giá xăng dầu vào hôm nay được liên bộ Tài chính - Công thương lý giải rằng sau khi điều chỉnh giá xăng dầu như trên so với giá các nước xung quanh thì giá xăng dầu của nước ta vẫn thấp hơn giá các nước lân cận (Lào, Trung Quốc, Campuchia) khoảng từ 2.300 đồng/lít- 5.000 đồng/lít. Theo tính toán của Cục Quản lý giá- Bộ Tài chính, mức tăng giá xăng, dầu điều chỉnh như hiện nay sẽ tác động làm tăng CPI trực tiếp vòng 1 thêm 0,65%, chưa tính tác động của vòng tiếp theo cũng như các yếu tố tâm lý. Xét về lâu dài theo một lãnh đạo Bộ Tài chính, việc điều chỉnh giá nhằm thực hiện mục tiêu kiềm chế lạm phát. Trong năm 2010, giá điện và xăng dầu được giữ bình ổn ở mức thấp do không tính đủ các chi phí đầu vào, vẫn còn bao cấp về giá cho toàn xã hội, tình hình đó đã làm cho doanh nghiệp kinh doanh gặp khó khăn (thua lỗ), làm méo mó hệ thống giá chung, gây ra tình trạng buôn lậu xăng dầu qua biên giới diễn biến phức tạp.

Thực ra, câu chuyện tăng giá xăng không còn khiến người dân quá bức xúc như giai đoạn trước đây bởi dù sao, chúng ta cũng buộc phải để thị trường xăng, dầu hoạt động theo đúng cơ chế thị trường. Tuy nhiên, trong bối cảnh Việt Nam chưa hình thành một thị trường xăng dầu đúng nghĩa thì bên cạnh các lợi ích kinh tế, các đầu mối cung ứng xăng dầu còn phải đảm bảo trách nhiệm xã hội, an ninh năng lượng. Vì vậy, để xảy ra tình cảnh người dân phải rồng rắn xếp hàng mua từng lít dầu trong thời điểm mùa vụ thu hoạch, nhu cầu sử dụng dầu phục vụ sản xuất tăng cao không đơn giản là câu chuyện kinh tế, câu chuyện lỗ lãi mà còn là câu chuyện trách nhiệm của các đầu mối cung ứng xăng dầu với nhiệm vụ được giao.

Từ trước đến nay, câu chuyện các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu kêu lỗ, Nhà nước phải giảm thuế, bù lỗ hay áp dụng cơ chế này cơ chế khác để những đầu mối này thuận lợi trong kinh doanh không phải đến bây giờ mới có, mà đã tái diễn nhiều lần. Nhưng tại sao, dù đã có kinh nghiệm vừa xảy ra cách đây một tháng thì gần đây hiện tượng cây xăng “ngủ sớm”, bán với số lượng nhỏ giọt hoặc bán vài giờ trong ngày lại xảy ra như một sự thách thức cơ quan quản lý?

Câu hỏi đặt ra hiện nay: các đầu mối đã không được cung ứng đủ nguồn hàng hay đang có hiện tượng cây xăng găm giữ hàng? Nhiều chủ cây xăng than thở vì tỉ lệ hoa hồng hiện từ hòa đến lỗ mà không nhận được sự hỗ trợ từ Nhà nước. Trong khi đó, các đầu mối cung ứng xăng dầu vẫn kiên quyết cho rằng họ đang cung ứng đầy đủ và không hề có hiện tượng thiếu hụt. Ách tắc trong lưu thông xăng dầu vẫn xảy ra và người chịu thiệt hại bao giờ cũng là người tiêu dùng.

Dưới góc độ điều hành, trách nhiệm của đầu mối xăng dầu là phải đảm bảo đủ nguồn cung ứng phục vụ sản xuất, tiêu dùng cho xã hội. Một khi đã giao trách nhiệm mà không hoàn thành thì phải có biện pháp chế tài, xử phạt nghiêm minh. Theo chuyên gia kinh tế Vũ Đình Ánh, hiện nay xăng dầu chưa vận hành theo cơ chế thị trường nên không thể bàn về các giải pháp mang tính thị trường. Ách tắc trong lưu thông xăng dầu cần giải quyết bằng các biện pháp công cụ quản lý hành chính. Cơ quan quản lý nhà nước phải có trách nhiệm truy xét đến cùng những hiện tượng đầu cơ, găm hàng, đơn vị được phân công quản lý địa bàn phải chịu kỷ luật nếu để xảy ra hiện tượng khan hiếm giả tạo. Các đại lý, kinh doanh xăng dầu cũng cần cộng đồng trách nhiệm với các công ty đầu mối, họ cần được đảm bảo một mức thù lao hợp lý, ít nhất là đủ cho việc duy trì kinh doanh bình thường. Bởi xét cho cùng, cung ứng xăng dầu còn liên quan đến an ninh năng lượng quốc gia chứ không đơn giản là một hàng hóa thông thường.

Để tình trạng cây xăng nghỉ bán lan ra cũng có một phần trách nhiệm từ phía quản lý nhà nước. Vấn nạn găm hàng xăng dầu chờ tăng giá cũng xuất phát từ kỳ vọng tăng giá của người bán trước thông tin thị trường không rõ ràng. Vì vậy, cơ quan nhà nước phải có trách nhiệm cung cấp đầy đủ thông tin diễn biến thị trường xăng dầu. Cần giải tỏa ngay những “cục sạn” trong mạch lưu thông xăng dầu thì mới hi vọng có một thị trường xăng dầu ổn định.