Thực hiện theo chỉ đạo của Thủ tướng về việc thực hiện tăng giá điện từ tháng 3 tới đây. Hôm qua (14-2), liên bộ Công Thương - Tài chính vừa chính thức chuyển các đề án điều chỉnh giá điện trình Chính phủ xem xét, phê duyệt. Theo đó, sẽ có hai phương án điều chỉnh giá điện theo hướng tăng so với giá hiện hành được các bộ, ngành đề xuất, trong đó mức thấp nhất là tăng 11% và cao nhất là 18%.

Từng có đề xuất tăng giá điện 50%!

Mới đây, các bộ, ngành liên quan bao gồm Bộ Công Thương, Tài chính, Tập đoàn Điện lực VN (EVN) và Hiệp hội Năng lượng VN đã đưa ra các phương án tăng giá điện cho năm 2011. Cụ thể, Bộ Công Thương - đơn vị được giao nhiệm vụ xây dựng đề án đề xuất ba phương án tính giá điện với mức tăng 26,3%, 18,03% và 30,3%. Trong khi đó, EVN đề xuất ba mức tăng căn cứ vào giá than, tỉ suất lợi nhuận trước thuế, chi phí phát điện, tỉ giá... cao nhất là 40,8%, thấp nhất là 18,3% và mức còn lại khoảng 24,69%.

Hiệp hội Năng lượng VN còn đề xuất xóa bỏ giá điện bậc thang và áp dụng giá điện tăng tối đa 50% so với giá hiện tại cho các hộ sử dụng điện có mức sống trung bình trở lên với giá bán khoảng 1.500 đồng/kWh.

Sau khi xem xét, Bộ Tài chính đã chọn hai phương án tăng 11% và 18% để trình Thủ tướng.

Trước đó, Thủ tướng đã có công điện khẩn yêu cầu Bộ Tài chính phối hợp với Bộ Công Thương triển khai thực hiện lộ trình điều chỉnh giá các mặt hàng thiết yếu như điện, than, xăng dầu theo cơ chế thị trường. Trong đó, yêu cầu Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính trình Chính phủ phê duyệt phương án giá điện năm 2011 để thực hiện từ tháng 3-2011.

Nếu phương án tăng 18% được Chính phủ lựa chọn thì giá điện sẽ tăng lên gần 200 đồng/kWh. Các hộ có mức tiêu thụ điện 50 kWh/tháng trở xuống phải trả thêm trên 5.000 đồng/tháng, các hộ có mức tiêu thụ điện trung bình dưới 100 kWh/tháng sẽ trả thêm trên 21.000 đồng/tháng. Các hộ có mức tiêu thụ đến 200 kWh/tháng sẽ trả thêm 55.000 đồng/tháng, tiêu thụ đến 400 kWh/tháng sẽ phải trả thêm khoảng 100.000-140.000 đồng/tháng.

Trao đổi với báo giới mới đây, Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng cho biết mức tăng giá điện mà bộ này đề xuất đã được tính toán trên cơ sở chi phí đầu vào, mục tiêu kiểm soát lạm phát và hạn chế tối đa tác động đến đời sống của người dân. Việc tăng giá điện sẽ phải đi kèm với các chính sách hỗ trợ người nghèo, kiềm chế lạm phát...

Ông Tạ Văn Hường, Vụ trưởng Vụ Năng lượng, Bộ Công Thương, cho biết việc điều chỉnh giá điện từ tháng 3 đã được Bộ chủ động nghiên cứu, cân nhắc lợi ích các bên, đặc biệt là không thể chỉ căn cứ vào việc thiếu vốn đầu tư do lỗ của EVN để trình Thủ tướng quyết định. Tăng giá điện cũng là để hợp với lộ trình theo cơ chế thị trường lâu dài thu hút đầu tư vào ngành điện, hạn chế tình trạng thiếu điện.

Cần có giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp

Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, nếu mức tăng 18% thì quá cao so với thu nhập của người tiêu dùng VN, từ trước đến nay mức tăng giá điện đều thấp hơn 10%, việc tăng điện như hiện nay sẽ tạo áp lực cho rất nhiều người dân, nhất là với các hộ nghèo, công nhân,… Bên cạnh đó, điện là nguồn năng lượng đầu vào quan trọng cho các ngành sản xuất, kinh doanh khác nên việc đưa ra mức giá cao sẽ tạo nên cơn sốt giá ăn theo. Như thế sẽ góp phần nâng giá mạnh các mặt hàng tới đây, tăng giá điện sẽ kéo theo giá nước, sắt thép, xi măng, dệt may... tăng lên bởi chi phí dùng điện của các ngành này rất lớn.

Chuyên gia kinh tế cao cấp - TS Lê Đăng Doanh cho rằng trước sau gì giá điện cũng phải tăng. Theo dự báo, năm nay ta thiếu tới 3 tỉ kWh điện. Tuy nhiên, mức tăng giá điện 18% là cao với người tiêu dùng nếu so với thời điểm tăng giá năm ngoái là gần gấp ba lần quyết định tăng giá trong tháng 3 là khá gấp gáp. “Quý đầu năm thường là thời điểm hầu hết các doanh nghiệp (DN) đang chú trọng ưu tiên cho vấn đề sản xuất, tìm kiếm đơn hàng cho cả năm, giải quyết việc và lương thưởng cho hàng ngàn lao động mỗi tháng… Trong bối cảnh khó khăn hiện nay, riêng các khoản chi phí đó đã khiến DN toát mồ hôi, nay thêm khoản tăng giá điện sẽ khiến DN gặp khó khăn thêm. Và quan trọng hơn, liệu giá điện tăng trong năm 2011 có đảm bảo được ngành điện sẽ không cắt điện luân phiên? Làm thế nào để che chắn cho người nghèo bằng những biện pháp hỗ trợ người dân. Đối với DN, nên có những phương án hỗ trợ về tín dụng, vốn giúp các DN đổi mới công nghệ, sử dụng công nghệ mới tiết kiệm điện” - ông Doanh phân tích.

Trong khi đó, TS Nguyễn Minh Phong, Viện Nghiên cứu kinh tế-xã hội Hà Nội, cho rằng chuyện tăng giá điện đã được dự báo từ trước nhưng tăng bao nhiêu % và dựa trên căn cứ thông số nào mới là quan trọng. “Trước khi quyết định lựa chọn phương án tăng, các cơ quan chức năng phải dựa trên hai điều kiện bắt buộc. Thứ nhất, xem xét báo cáo tài chính của các ngành đòi tăng giá, đặc biệt phải tiến hành kiểm toán độc lập các con số đưa ra có hợp lý với mức tăng hay không? Thứ hai, cần cân nhắc lợi hại tác động đến đời sống người dân và các yếu tố đầu vào khác của các ngành sản xuất, kinh doanh”.

Lại sắp tăng giá xăng dầu? Trước sức ép tăng tỉ giá USD và giá dầu thế giới tiếp tục leo thang, Tổng Công ty Xăng dầu Petrolimex đang kiến nghị Chính phủ cho phép tăng giá xăng dầu trong tháng 3 tới. Theo lãnh đạo Petrolimex, tính tới thời điểm này, Petrolimex đang phải nợ một khoản ngoại tệ lớn đối với cả ngân hàng trong nước và đối tác nước ngoài, ước giá trị lên tới hàng trăm triệu USD. Giờ vì tỉ giá, đơn vị này sẽ phải mất thêm cả ngàn tỉ đồng. Hiện tại, xăng dầu lỗ tới 2.500 đồng/lít, nếu không cho phép tăng giá mà chỉ sử dụng quỹ bình ổn giá thì DN không thể kham nổi.