Một số ngày gần đây trên thị trường có tin đồn là giá xăng, dầu sẽ được điều chỉnh tăng do chênh lệch giữa giá cơ sở và giá bán lẻ. Bên cạnh đó giá xăng hiện nay ở Việt Nam thấp hơn với các nước trong khu vực, dẫn tới việc xuất lậu xăng dầu qua biên giới. Nhiều tin đồn cho rằng giá xăng có thể tăng tới 3.000 VND/ lít. Theo ông, mức tăng giá như vậy trong bối cảnh hiện nay có hợp lý không?

Đầu xuân Tân Mão tôi cũng xin chúc quý độc giả CafeF có năm mới hạnh phúc, kinh doanh phát đạt.

Trên quan điểm cá nhân thì tôi cho rằng mức tăng 3.000 VND/lít xăng là thiếu thuyết phục trong bối cảnh hiện nay. Quay lại lịch sử năm 2008, khi giá dầu thô lên mức 147 USD/ thùng thì giá xăng trong nước cũng chỉ 19 000 VND/ lít. Với giá xăng RON 92 hiện nay là 16.400 VND/lít và tăng 3.000 VND/lít thì giá bán lẻ là 19 400 VND/lít. Như vậy so với đỉnh cao năm 2008 vượt 400 VND/lít.

Tuy nhiên có thực tế là hiện nay giá cơ sở của các đầu mối xăng dầu đang cao hơn giá bán lẻ. Theo bản tin giá cơ sở của ngày 08/02/2011 của Petrolimex thì giá cơ sở đang cao hơn giá bán lẻ là 2041 VND/lít. Các doanh nghiệp nhập khẩu xăng dầu đang chịu mức lỗ khoảng 2000 VND/lít. Theo nghị định 84 của TTCP về việc điều chỉnh tăng giá xăng dầu thì các doanh nghiệp đầu mối có đủ điều kiện để được tăng giá.

Việc giữ giá xăng không tăng trong suốt thời gian qua để kiềm chế lạm phát là sự cố gắng lớn của chính phủ. Tuy nhiên sự kìm giá trong khoảng thời gian khá dài (6 tháng) tạo ra áp lực điều chỉnh giá mạnh. Hơn nữa giá xăng của chúng ta đang thấp hơn các nước trong khu vực, điều kiện cho gian thương buôn lậu kiếm lời.

Điều chỉnh tăng giá hoàn toàn có cơ sở, còn mức độ tăng bao nhiêu thì tôi tin các cơ quan quản lý NN sẽ có phương án điều chỉnh hợp lý.

Thưa ông, giả định tăng giá xăng dầu lên một mức cao hơn thì sẽ có tác động thế nào tới chỉ số CPI và lạm phát?

Theo tôi sự lo ngại tăng giá xăng, dầu kéo theo tăng CPI và lạm phát kỳ vọng có cơ sở. Khi đầu vào của sản xuất kinh doanh tăng dẫn tới tăng giá đầu ra khá logic. Tuy nhiên lịch sử dường như cho thấy sự không đồng điệu của giá xăng, dầu và CPI.

Trở lại năm 2008 khi giá dầu lập kỷ lục 147 USD/ thùng, giá xăng điều chỉnh tăng 4.500 VND/ lít vào ngày 21/07/2008 đã tạo ra tâm lý CPI tăng mạnh. Nhưng thực tế thì CPI tháng 8 chỉ tăng 1,56 % thấp hơn tháng 06/2008 là 2,14%. Trong khi đó tháng 6 thì giá xăng vẫn đang được giữ ở mức 14.500 VND/lít.

Kể từ tháng 9 khi giá xăng được điều chỉnh xuống 17.000 VND/lít thì CPI chỉ tăng 0,18%, sau đó 3 tháng liên tiếp CPI âm. Như vậy có thể thấy các doanh nghiệp thậm chí còn giảm giá thành hàng hóa trước khi giá xăng dầu có tín hiệu giảm rõ ràng. Tăng giá xăng dầu làm CPI tăng mạnh 1 lần chứ không khiến CPI liên tục tăng như nhiều người suy nghĩ.

Vậy đâu là yếu tố chính có thể khiến CPI tăng mạnh trong thời gian tới?

Hiện nay rổ hàng hóa tính CPI của chúng ta vẫn dẫn dắt bởi nhóm lương thực thực phẩm, chiếm tỷ trọng khoảng 40%. Vì thế để CPI tăng mạnh trong thời gian tới vẫn sẽ là sự tăng giá của nhóm lương thực thực phẩm. Đây cũng là yếu tố cần chú ý vì nhiều dự báo của các tổ chức quốc tế thì năm 2010 sẽ có căng thẳng về lương thực thực phẩm trên phạm vi toàn cầu.

Theo tôi có 2 nguyên nhân chính gây ra sự tăng giá này. Thứ nhất là việc mất mùa ở nhiều quốc gia do sự bất thường của khí hậu. Thứ 2 là việc Hoa Kỳ liên tục tăng cung đồng USD khiến USD mất giá, điều kiện cho giá hàng hóa tăng lên.

Theo Tổ chức nông lương thế giới FAO thì chỉ số giá lương thực đã tăng 7 tháng liên tiếp, và đạt mức đỉnh cao nhất trong tháng 01/2011. Như vậy năm nay lạm phát tại Việt Nam không chỉ do các yếu tố của nội tại kinh tế nước ta mà sẽ chịu tác động từ lạm phát của toàn cầu nói chung.

Như vậy theo ông sự tăng giá xăng sẽ không ảnh hưởng lớn đến giá cả thị trường?

Sự biến động giá cả nguyên nhiên liệu đầu vào chắc chắn là có ảnh hưởng đến giá hàng hóa. Tôi cho rằng điều đó chỉ tác động 1 lần đến giả cả thị trường. Vì vậy thay vì cố gắng dự đoán sự tăng giảm bao nhiêu, thời điểm nào thì chúng ta nên xây dựng các kịch bản với những khả năng khác nhau để đối phó chủ động.

Các doanh nghiệp có thể sử dụng các biện pháp phòng vệ để đảm bảo ổn định giá thành sản xuất. Ví dụ sử dụng bảo hiểm tỷ giá, các hợp đồng tương lai…

Là chuyên gia nghiên cứu về giá cả thị trường, ông cho biết dự báo của ông về biến động giá trong năm 2011?

Năm 2011 tình hình biến động giá cả khó lường. Bối cảnh biến động giá năm nay sẽ chịu nhiều tác động từ giá thế giới. Các cảnh báo về khả năng khủng hoảng của lương thực, tình hình kinh tế chính trị bất ổn là những yếu tố khiến giá cả hàng hóa, nguyên liệu có xu hướng tăng.

Về giá lương thực, thực phẩm thì nước ta hiện vẫn là nước xuất khẩu nông sản, gạo nên nguy cơ xảy ra khủng hoảng lương thực ở nước ta là không có. Tuy nhiên chúng ta phải lường trước việc các nước thiếu lương thực thu mua, đẩy giá lên cao gây tác động xấu đến thị trường trong nước.

Đối với hàng hóa, nguyên liệu đầu vào khác tuy chúng ta kế hoạch để biến động theo thị trường nhưng với điều kiện nước ta hiện nay, tôi tin Chính phủ sẽ tiếp tục thực hiện các biện pháp bình ổn. Hiện nay cơ chế thả nổi giá các mặt hàng theo thị trường chưa thực sự hoàn thiện.