Luật Thuế bảo vệ môi trường có hiệu lực kể từ ngày 1/1/2012. Bộ Tài chính đã thành lập Ban soạn thảo và Tổ biên tập nghiên cứu xây dựng dự thảo Nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội về việc ban hành biểu thuế.

Tại điều 8 Luật Thuế quy định: “Căn cứ vào Biểu khung thuế quy định tại khoản 1 Điều này, Ủy ban thường vụ Quốc hội quy định mức thuế cụ thể đối với từng loại hàng hóa chịu thuế.

Theo dự thảo, các loại xăng, dầu sẽ bỏ mức phí hiện hành, thay vào đó là thuế bảo vệ môi trường. Mức thuế đúng bằng phí xăng dầu đang áp dụng khi tính cơ cấu giá bán lẻ là 300-500 đồng một lít đối với các loại dầu, còn xăng là 1.000 đồng.

Mỗi lít xăng, người tiêu dùng sẽ phải trả 1.000 đồng tiền thuế bảo vệ môi trường. Khoản phí xăng dầu hiện tại (1.000 đồng mỗi lít) sẽ được thay thế bởi khoản thuế trên. Ảnh: Hoàng Hà.

Đề án Luật Thuế bảo vệ môi trường được "nâng lên, đặt xuống" trong rất nhiều cuộc họp năm 2010 mới đi đến thống nhất. Lúc đầu, Bộ Tài chính dự thảo mức thuế đối với mặt hàng xăng là 6.000 đồng mỗi lít, còn mặt hàng dầu là 4.000 đồng. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, việc đánh thuế cao như vậy sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến người tiêu dùng nên cơ quan này đã tiến hành chỉnh sửa hạ mức thuế này xuống thấp hơn.

Bộ Tài chính cho rằng, năm 2011, kinh tế vĩ mô còn nhiều yếu tố bất ổn, nguy cơ lạm phát cao còn tiềm ẩn, cùng với việc tiếp tục thực hiện dần cơ chế giá thị trường đối với than, xăng dầu. Do đó, việc thu thuế bảo vệ môi trường sẽ có những tác động không thuận lợi đến mặt bằng giá vào đầu năm 2012. Để ổn định kinh tế vĩ mô, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho cộng đồng doanh nghiệp, không gây tác động lớn đến sản xuất và đời sống xã hội, mức thuế 300 đồng, 500 đồng và 1.000 đồng này được coi là phù hợp và không làm thay đổi cơ cấu giá bán lẻ.

Theo dự thảo này, mặt hàng chịu thuế suất cao nhất là túi nilông, với mức 40.000 đồng mỗi kg.

Bộ Tài chính cho biết, mặt hàng túi nilông được xác định là hàng hóa gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Hiện nay, tại các siêu thị, chợ, hầu hết người bán hàng phát miễn phí các loại túi nilông, do giá của túi nilông quá rẻ. Vì vậy, để thay đổi hành vi của người sử dụng, góp phần nhanh chóng giảm ô nhiễm môi trường từ những hành vi xả thải túi nilông đã qua sử dụng, dự thảo đang đề xuất mức thu thuế bảo vệ môi trường với mặt hàng này là 40.000 đồng mỗi kg.