Trong lịch sử 50 năm tồn tại, Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) từng chứng kiến nhiều biến cố thăng trầm tác động mạnh tới giá dầu, khiến tổ chức này không biết bao lần phải đưa ra những quyết định khó khăn về hạn ngạch để thực hiện một phần vai trò là "người bình ổn thị trường". Giờ đây khi kinh tế thế giới bớt khát dầu, OPEC, tổ chức chiếm hơn 40% sản lượng dầu mỏ thế giới, dường như "rảnh tay" hơn.

Dầu mỏ không còn quá "nóng" như cách đây vài năm

Cuộc họp định kỳ lần thứ 157 của 12 bộ trưởng dầu mỏ OPEC ngày 14/10 ở Viên (Áo) chủ yếu xem xét lại chính sách hạn ngạch của các nước thành viên để ngăn chặn sự sụt giá trong bối cảnh kinh tế thế giới phục hồi mong manh và trữ lượng dầu ước tính của Irắc tăng. Thế nhưng, phần đông giới phân tích cho rằng OPEC nhiều khả năng không thay đổi hạn ngạch khai thác do giá dầu ở mức như hiện nay là đúng với ý muốn của một số thành viên.

Theo một báo cáo của OPEC, các nước trong tổ chức này đã duy trì sản lượng ở mức 24,84 triệu thùng/ngày kể từ tháng 1/2009, sau đợt cắt giảm mạnh sản lượng để chặn đà rớt giá tự do trước đó. Giá dầu thô đã rơi từ đỉnh cao lịch sử trên 147 USD/thùng vào tháng 7/2008 xuống còn khoảng 30 USD/thùng vào tháng 12 năm đó do kinh tế toàn cầu suy thoái khiến nhu cầu dầu mỏ giảm mạnh. Giá dầu sau đó đã tăng trở lại cùng với những hy vọng về phục hồi kinh tế và giữ ở mức 70-80 USD/thùng suốt năm qua. Mặc dù giá dầu mỏ tuần qua đã lên 85 USD/thùng, mức cao nhất trong 5 tháng qua nhờ đồng USD yếu, song các nhà phân tích thị trường cho rằng giá dầu sẽ sớm trở lại mức 70- 80 USD/thùng.

Bộ trưởng Dầu mỏ Arập Xêút Ali al-Nuaimi khi tới Viên chuẩn bị cho cuộc họp này, cho biết ông hài lòng với mức giá hiện nay và thấy không có lý do gì để phải thay đổi sản lượng. Ông nói: "Giá từ 70-80 USD/thùng là rất lý tưởng, thị trường đang rất cân bằng và mọi người, phía sản xuất và bên tiêu thụ, đều hài lòng với mức giá này". Ông cũng bác bỏ khả năng OPEC tăng sản lượng trong năm nay. Arập Xêút hiện là quốc gia đứng đầu OPEC về trữ lượng dầu mỏ với 264,5 tỷ thùng.

Phát biểu tại cuộc họp hàng năm của Quỹ Tiền tệ Quốc tế và Ngân hàng Thế giới tại Oasinhtơn ngày 9/10 vừa qua, Tổng Thư ký OPEC Abdalla Salem El-Badri cho rằng bằng chứng về sự tăng trưởng kinh tế chậm chạp được phản ánh rất rõ qua nhu cầu về xăng dầu. Ông khẳng định: "Nhu cầu dầu mỏ tăng rất chậm ở nhiều nơi trên thế giới và tình hình này sẽ không cải thiện mấy vào năm tới. Thực tế, kinh tế thế giới được dự báo còn tăng trưởng thấp hơn năm nay, do vậy, nhu cầu dầu mỏ toàn cầu năm 2011 cùng lắm sẽ chỉ tăng khoảng 1 triệu thùng/ngày, bằng mức hiện nay". Phần lớn trong con số tăng khiêm tốn này xuất phát từ các nước đang phát triển như Trung Quốc, Ấn Độ, một số nước Trung Đông và Mỹ Latinh.

Trong khi đó, Irắc, thành viên duy nhất không phải tuân thủ chỉ tiêu hạn ngạch chung của OPEC do tình trạng bất ổn ở nước này, tuần qua thông báo trữ lượng dầu mỏ tăng. Trữ lượng dầu mỏ ở Irắc theo con số mới nhất được Bátđa đưa ra là 143,1 tỷ thùng, tăng 24% so với con số 115 tỷ thùng trong thập niên 70 của thế kỷ trước. Nguồn dự trữ khổng lồ này đã đưa Irắc vượt qua Iran, chiếm vị trí thứ ba trong số các nước có trữ lượng "vàng đen" lớn nhất thế giới, chỉ sau Arập Xêút và Vênêxuêla. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng dù các công ty dầu mỏ nước ngoài đã được cấp phép để "xem xét phát triển các nguồn dự trữ dầu khổng lồ của Irắc", song thời gian cụ thể để đưa nguồn dầu mỏ này lên mặt đất vẫn chưa được đề ra, do vậy, trong tương lai gần chưa thể tác động đến thị trường dầu mỏ.

OPEC gồm Angiêri, Ăngôla, Êcuađo, Iran, Irắc, Côoét, Libi, Nigiêria, Cata, Arập Xêút, Các Tiểu vương quốc Arập Thống nhất và Vênêxuêla. Trong 50 năm qua cũng như hiện nay, dù sản lượng dầu thô của các nước ngoài OPEC có tăng hay giảm, người tiêu dùng vẫn có xu hướng dùng nhiên liệu hóa thạch hơn, hay nhu cầu về các nguồn năng lượng tái sinh ngày càng cao, mọi quyết định của OPEC khi đưa ra đều tác động rất lớn đến thị trường dầu mỏ toàn cầu. Không ai muốn mua dầu với giá đắt, tất nhiên trừ nước bán dầu, song một thế giới đỡ khát dầu cũng có nghĩa kinh tế không phát triển, guồng quay của bộ máy công nghiệp bị chậm lại và đây cũng là điều chẳng ai mong muốn.