Khi các bộ ngành được lấy ý kiến hầu hết đều đồng tình với việc tăng loại thuế này, thì người dân lại có đòi hỏi khác: Dân được hưởng lợi gì thêm về môi trường sau khi họ đã phải trả nhiều hơn cho loại thuế bảo vệ môi trường trên xăng dầu? Đây là một đòi hỏi chính đáng.

Nếu cộng cả nguồn thu hiện hành từ loại thuế này, thì từ thời điểm ngày 1.7.2018 trở đi (áp dụng mức thuế mới) mỗi năm ngân sách thu về hơn 55.000 tỉ đồng. Từ số tiền không nhỏ đặt ra vấn đề rất lớn: Chi tiêu số tiền thuế bảo vệ môi trường như thế nào, vào đâu để đúng mục đích, đúng việc? Thuế bảo vệ môi trường nếu không giúp cải thiện được môi trường sống thì sẽ không còn đúng ý nghĩa của việc tăng loại thuế này lên đầu người dân.

Ý chí của người dân rất rõ ràng: Thu thêm loại thuế gì. Việc chi tiêu khoản thu từ loại thuế đó cũng cần phải minh bạch, giúp ích thiết thực cho dân sinh.

Không chỉ ở Việt Nam mà tại rất nhiều quốc gia khác, quá trình phát triển kinh tế luôn kéo theo những vấn nạn, hệ lụy về môi trường. Quá trình tiêu hao xăng dầu của các cỗ máy tác động trực tiếp đến môi trường không khí và nước thải, làm gia tăng ô nhiễm. Thuế bảo vệ môi trường luôn được hiểu là đánh lên những hành vi tiêu dùng đó, để có nguồn kinh phí đầu tư cho các dự án, công trình,… khắc phục, hạn chế, ngăn chặn nguồn ô nhiễm do chu trình đốt cháy xăng dầu phát thải ra.

Vậy thêm được gần 15.000 tỉ đồng sẽ thêm được bao nhiêu công trình, dự án như vậy, hay việc tăng kịch trần mức thuế bảo vệ môi trường cuối cùng cũng chỉ nhằm bù đắp cho bội chi ngân sách có một phần nguyên nhân do kiểm soát thiếu hiệu quả việc chi tiêu công?

Hàng chục năm về trước, TPHCM đã được đầu tư kinh phí chỉnh trang và khắc phục ô nhiễm của hai tuyến kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè và Tàu Hũ – Bến Nghé. Đó là những công trình mà người dân thấy rõ và cũng hiệu quả thấy rõ trong đời sống dân sinh. Với việc tăng thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu, hãy đầu tư vào một dự án giải quyết vấn đề môi trường hiệu quả để thuyết phục được lòng dân.