Để những cây xăng bị xử lý phải “tâm phục, khẩu phục”, nữ Chi cục trưởng Chi cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng Đỗ Ngọc Thanh Phương phải có được chứng cứ thuyết phục nhất. Chị Phương cho biết, hiện nay, cách thức gian lận rất tinh vi, chủ doanh nghiệp có thể điều khiển bằng thiết bị cầm tay như điện thoại để tắt thiết bị điện. Ngoài ra chủ các điểm kinh doanh xăng dầu gian lận còn “huấn luyện” cho nhân viên khi “có biến” lập tức tác động lên bàn phím, cò bơm hay tắt nguồn điện, xóa sạch các dấu vết.

Để minh chứng cho sự tinh vi của các doanh nghiệp gian lận trong buôn bán xăng dầu, chị Phương kể lại câu chuyện về việc “3 lần bắt hụt” một trạm xăng gian.

“Đó là một trạm xăng nằm ở xã Hóa An, TP.Biên Hòa. Nhận thấy có vấn đề nên tôi đã tổ chức kiểm tra, có điều không trinh sát trước. Do vậy, mà lần đầu tiên kiểm tra khi vừa ập đến thì nhân viên phát hiện ra và chạy vào phòng ngắt cầu dao điện, dữ liệu bị mất, cuộc kiểm tra coi như thất bại. Đúng một tháng sau, đoàn tiếp tục quay lại nhưng vẫn không thành công. Lý do là đoàn không ngờ trạm xăng này bố trí đến hai nguồn điện đặt ở hai phòng. Lần thứ ba, 4 cán bộ đi trên hai xe máy vào trước, tôi mang theo các thiết bị đi bằng xe taxi vào sau. Lúc đó, tại trạm xăng chỉ có một nhân viên, thấy cán bộ tới mặc dù đang bơm xăng cho xe tải như người nhân viên đó vội bỏ vòi bơm chạy vào phòng chứa nguồn điện. Chị cũng chạy theo để ngăn lại nhưng bị người nhân viên kia đẩy văng ra nên tiếp tục thất bại” – Chị Phương chia sẻ.

Đúc kết kinh nghiệm từ những lần thất bại, chị Phương cho rằng muốn thành công trong phát hiện gian lận của các trạm xăng cần có yếu tố bất ngờ. Chính vì vậy, khi trinh sát xong mặc dù biết chắc những trạm xăng nào gian lận nhưng nữ Chi cục trưởng Chi cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng (TCĐLCL) vẫn chưa vội tổ chức kiểm tra ngay, mà sau đó phải "mai phục" quan sát, nắm rõ sơ đồ, vị trí, nơi bố trí nguồn điện, có bao nhiêu trụ bơm… để khi tổ kiểm tra "ập vào" thì người của Chi cục sẽ án ngữ những vị trí trọng điểm đó, ngăn không cho nhân viên trạm xăng tác động, xóa giấu vết.

Ngoài ra, để đảm bảo bí mật mỗi lúc đi kiểm tra chị Phương luôn chọn cách thuê xe ngoài, tập hợp lực lượng mà không báo trước lý do, chỉ nói đi công tác mật. Khi lên xe thì mượn hết tất cả điện thoại tránh trường hợp lộ thông tin ra ngoài. Khi xe bắt đầu lăn bánh thì nữ Chi Cục trưởng chỉ hướng đi cho tài xế, nói tên trạm xăng ra cho anh em thảo luận. Mục đích là để mọi người phấn khích, hợp tác "ăn-rơ" theo ế hoạch chị đã vạch sẵn.

“Khi vừa xuống xe, một người trong nhóm sẽ tới chỗ nguồn điện chốt chặn, những người khác tiến nhanh đến các trụ bơm không cho nhân viên tác động lên bàn phím, cò bơm. Còn tôi sẽ cùng với một cán bộ nữa xuống trình quyết định kiểm tra rồi nhanh chóng bơm xăng, dầu vào thiết bị kiểm tra, không cần chờ chủ doanh nghiệp tới. Mọi quá trình đó đều được ghi hình, quay phim toàn bộ. Trước đó, tài xế phải cho xe vào ngay vị trí bơm nhiên liệu giống như mọi khách đến đổ xăng, để nhân viên không "đề phòng” vẫn buôn bán như bình thường - Chị Phương kể về kế hoạch phối hợp hành động của mình cùng các đồng nghiệp.

Vị "nữ tướng" này cũng chia sẻ thêm, theo quy định chừng nào trạm xăng còn bán cho khách thì Chi cục có quyền kiểm tra, nên có nhiều trường hợp đoàn đã phải tổ chức đi vào đêm khuya. Việc này chị rút ra được trong quá trình “nhập vai” người tiêu dùng mới nắm được một số cách thức gian lận của doanh nghiệp. Bởi, có nơi họ không gian lận cả ngày mà chỉ diễn ra trong vài giờ, hoặc cũng có nơi chỉ gian lận vào ban đêm... Do đó có thể kiểm tra ban ngày không thấy gì, nhưng ban đêm thì phát hiện ra vi phạm.

Nhờ phương thức kiểm tra "phi truyền thống", kết hợp giữa trinh sát và yếu tố bất ngờ từ những thâm nhập mang tính "dấn thân" cho công việc, từ tháng 3 đến tháng 7 năm nay, vị "nữ tướng" cùng đồng đội tại Chi Cục TCĐLCL đã phát hiện 53 trạm xăng vi phạm đo lường và chất lượng. Qua đó, đã phạt số tiền trên 5 tỉ đồng, trong đó trường hợp bị phạt cao nhất đến 600 triệu đồng. Đặc biệt, có gần 350 doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu trên địa bàn cả vi phạm và chưa vi phạm lần lượt làm đơn xin sửa chữa và kiểm định lại các trụ bơm... - Một sự kiện trước giờ chưa từng xảy ra trên địa bàn tỉnh.

Theo lãnh đạo Sở KHCN Đồng Nai, trên địa bàn tỉnh có 400 doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu, để tạo không khí thi đua Ban giám đốc đã quyết định bốc thăm chia đều giao cho hai đơn vị là Thanh tra Sở và Chi Cục TCĐLCL cùng song song tiến hành kiểm tra. Từ đầu năm đến nay, trong khi Thanh tra chỉ phạt được 1 tỷ đồng thì Chi cục TCĐLCL là hơn 5 tỷ. Trước đó vào năm 2014, số tiền Chi cục TCĐLCL phạt các doanh nghiệp về hành vi gian lận xăng dầu là 500 triệu đồng, còn năm 2013 chỉ hơn 100 triệu.

Với những thành tích trên, chị Đỗ Ngọc Thanh Phương đã được Bộ KHCN trao tặng bằng khen đột xuất. Ngoài ra Bộ KHCN còn gửi công văn yêu cầu Sở KHCN các tỉnh, thành trong cả nước nghiên cứu và học tập cách thức, phương pháp kiểm tra gian lận mà chị Phương áp dụng.