Theo Bộ Công Thương, hạn mức tối thiểu được bộ phân giao cho các đầu mối NK từ đầu năm thì tổng lượng xăng dầu NK trong năm 2013 lên tới 9,115 triệu mét khối/tấn.

Tuy nhiên, do tình hình kinh tế tăng trưởng thấp hơn dự báo, nên kế hoạch NK xăng dầu của các DN phải điều chỉnh. Căn cứ vào thực tế nhập khẩu của các DN, bộ đã điều chỉnh chỉ tiêu NK cho phù hợp. Cụ thể, Tập đoàn Xăng dầu VN (Petrolimex) được điều chỉnh hạn mức từ 5,18 triệu tấn xuống còn 4,396 triệu tấn. TCty Dầu Việt Nam (PV Oil) được điều chỉnh giảm mạnh nhất, từ hạn mức 1,08 triệu m3/tấn, giảm xuống còn 591.000 mét khối/tấn, giảm gần 50%.

Đáng chú ý là mặt hàng xăng nhập khẩu của PV Oil chỉ còn nhập 27.000m3, bằng gần 10% hạn mức được giao ban đầu là 270.000m3. Trong phần NK ít ỏi này, PV Oil còn là đầu mối bao trùm lên Petec do DN này đã chính thức sáp nhập vào PV Oil từ cuối năm ngoái.

Tương tự, tại các đầu mối NK xăng dầu khác như Cty dầu khí TPHCM (Saigon Petro) hạn ngạch đầu năm là 536.000m3/tấn, điều chỉnh xuống còn 305.000m3/tấn; Cty thương mại dầu khí Đồng Tháp được giao 515.000m3, điều chỉnh xuống còn 392.000m3/tấn; TCty Thương mại XNK Thanh Lễ được giao 455.000m3/tấn, điều chỉnh còn 400.000m3/tấn; TCty Xăng dầu Quân đội 150.000/125.000m3/tấn; Cty xăng dầu Hàng không 426.000/408.000m3/tấn...

Thậm chí có Cty được điều chỉnh về 0 như Cty TNHH điện lực Hiệp Phước; hoặc điều chỉnh về 0 đối với mặt hàng dầu madút (FO) như Cty xăng dầu Hàng không, Cty CP lọc hóa dầu Nam Việt, Cty CP hóa dầu Quân đội, Cty dầu khí Đông Phương, Cty thương mại và XNK vật tư giao thông... Tổng cộng, lượng hạn ngạch NK được điều chỉnh giảm khoảng 2 triệu mét khối/tấn.

Giải thích về việc phải điều chỉnh lượng hạn ngạch NK này, đại diện Tập đoàn Xăng dầu VN - ông Trần Văn Thịnh - TGĐ - cho biết: Năm 2013, nhiều khách hàng sử dụng xăng dầu lớn đã giảm đáng kể lượng sử dụng.

Chẳng hạn, Tập đoàn Điện lực VN (EVN) tiết giảm việc phát điện bằng dầu, trong cả năm 2013, EVN không tăng trưởng sản lượng nhiệt điện dầu, nên lượng tiêu thụ dầu FO giảm hẳn. Ngoài ra, do kinh tế suy giảm nên khối lượng vận tải biển cũng tăng thấp, các nhà máy cán thép, ximăng tiêu thụ chậm cũng không đạt mức tiêu hao dầu như dự kiến.

Thêm vào đó, thay vì NK, Petrolimex cùng các đầu mối NK xăng dầu khác đã tăng lượng mua xăng dầu sản xuất trong nước từ Nhà máy lọc dầu Dung Quất (thuộc Cty lọc hoá dầu Bình Sơn) để chủ động nguồn cung nên cũng làm giảm tỉ trọng NK xăng dầu.

Còn với TCty Dầu VN (PV Oil), theo ông Nguyễn Sinh Khang, Phó TGĐ Tập đoàn Dầu khí VN (PVN): Năm 2013, trong tổng lượng xăng dầu tiêu thụ trong nước gần 3 triệu mét khối/tấn, được PV Oil cung ứng từ 3 nguồn: NK, mua từ NMLD Dung Quất và tự sản xuất, thì nguồn NK xăng dầu gần 600.000m3/tấn, nhưng riêng kinh doanh xăng dầu đã lỗ tới 312 tỉ đồng.

Theo một quan chức Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương), việc phân giao hạn ngạch xong phải điều chỉnh là do bối cảnh kinh tế trong nước ảm đạm, tiêu thụ xăng dầu giảm mạnh. Song cũng ghi nhận một thực tế là sản xuất xăng dầu trong nước đã ổn định, vượt công suất thiết kế nên đã đáp ứng tới 2/3 nhu cầu trong nước.

Theo Cty lọc hoá dầu Bình Sơn, đơn vị chủ quản NMLD Dung Quất, thì năm 2013 LHD Bình Sơn sản xuất đạt 6,6 triệu tấn, vượt công suất thiết kế (6,5 triệu tấn), tăng hơn năm 2012 là 1,1 triệu tấn. Lượng xăng dầu nhà máy cung ứng đã chiếm gần bằng lượng xăng dầu mà các đầu mối NK được phân giao.

Tuy nhiên, một DN đầu mối xăng dầu tiết lộ thêm một lý do khiến các DN giảm đáng kể lượng NK xăng dầu là do Chính phủ đã yêu cầu tạm dừng phương thức tạm nhập tái xuất xăng dầu từ 16.8.2012.

Vì vậy, nhiều DN không còn lấy lý do tạm nhập tái xuất để chờ cơ hội bán vào thị trường nội địa. Trước đó, do tình trạng tạm nhập, tái xuất xăng dầu diễn ra nhiều gian lận (tạm nhập không tái xuất chuyển tiêu thụ nội địa) buộc Bộ Tài chính phải truy thu các DN này lên tới 450 tỉ đồng.