- Có ý kiến cho rằng, những đợt điều hành giá xăng dầu vừa qua có xu hướng tăng nhanh, giảm chậm và nghiêng về phía quyền lợi của DN. Vậy, nguyên tắc điều hành giá bán xăng dầu được thực hiện như thế nào, thưa ông?
- Giá xăng dầu hiện nay được điều hành theo quy định tại Nghị định (NĐ) 84/2009/CP của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước. Giá bán xăng dầu của DN kinh doanh đầu mối được quy định trong biên độ giới hạn nhất định, theo quy trình và nguyên tắc đã được quy định. Nhà nước giám sát, kiểm soát và điều tiết giá xăng dầu thông qua việc quy định công thức tính giá cơ sở, thời gian tối thiểu giữa hai lần điều chỉnh giá để DN có căn cứ tính toán và đăng ký mức giá.
Ở nước ta, xăng dầu tiêu thụ trong nước chủ yếu phải nhập khẩu (khoảng 70%), nên giá xăng dầu trong nước phụ thuộc vào giá xăng dầu thế giới, trực tiếp là sự biến động của giá xăng dầu thành phẩm. Việc xây dựng giá cơ sở quy định tại NĐ 84/CP làm căn cứ để điều hành giá bán xăng dầu trong nước trong từng thời kỳ. Giá cơ sở được xác định là mức giá mang tính trung bình để điều hành, xem xét mức độ chênh lệch giữa giá cơ sở và giá bán hiện hành, từ đó quyết định mức giá cụ thể hay áp dụng các biện pháp bình ổn giá (BOG). Mức giá cơ sở được tính bình quân 30 ngày (phù hợp số ngày dự trữ lưu thông) có thể trùng, cao hơn, hay thấp hơn giá vốn thực tế tại từng thời điểm của DN. Liên bộ Tài chính - Công thương không quyết định giá bán cụ thể của từng DN, mà chỉ tính toán, đưa ra mức tăng giá tối đa (với trường hợp tăng giá) và mức giảm tối thiểu (với trường hợp giảm giá). Như vậy sẽ khuyến khích DN chọn bạn hàng, thời cơ giá nhập tốt, tổ chức mạng lưới kinh doanh hợp lý... để có giá vốn thực tế thấp hơn giá cơ sở thì DN có thể có lợi nhuận cao hơn mức quy định (300 đồng/lít/kg). Ngược lại cũng sẽ tạo ra sức ép với DN nếu có giá vốn cao hơn giá cơ sở, lợi nhuận sẽ thấp hơn lợi nhuận định mức, thậm chí bị lỗ.
- Ở một số thời điểm, việc điều hành giá xăng dầu được cho rằng chưa bám sát diễn biến giá xăng dầu thế giới. Ý kiến của ông về vấn đề này như thế nào?
- Việc điều hành giá xăng dầu trong nước phải căn cứ vào giá cơ sở (công thức tính, chu kỳ tính giá, tần xuất điều chỉnh giá). Thời gian qua, giá xăng dầu thế giới diễn biến phức tạp, ở nhiều thời điểm xu hướng tăng là chủ yếu và dao động ở mức cao, nhưng giá bán xăng dầu trong nước đã không phải điều chỉnh tăng, hoặc tăng ở mức độ kiềm chế. Thay vào đó, Nhà nước BOG thông qua các công cụ tài chính nhằm giữ ổn định, không tăng giá hoặc không để giá tăng quá cao, gây tác động bất lợi đến việc thực hiện mục tiêu kiềm chế lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô.
Từ tháng 3 đến đầu tháng 11-2013, việc điều hành giá xăng dầu có tăng - giảm theo giá xăng dầu thế giới. Để thực hiện mục tiêu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, liên bộ đã cho phép DN kinh doanh xăng dầu đầu mối sử dụng Quỹ BOG, điều chỉnh tăng giá bán xăng dầu ở mức hợp lý, còn khi có yếu tố giảm tức là giá cơ sở thấp hơn giá bán lẻ, liên bộ yêu cầu DN giảm ngay.
Trong những lần điều hành giá xăng dầu, Bộ Tài chính đều công khai diễn biến giá xăng dầu thế giới và giá cơ sở. Từng yếu tố cấu thành giá trong giá cơ sở, các biện pháp bình ổn giá (thuế, phí, Quỹ BOG)... cũng được công khai. Có thể khẳng định, điều hành giá xăng dầu trong nước vừa qua được thực hiện bám sát diễn biến giá xăng dầu thế giới và phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội trong nước.
- Ông có thể cho biết định hướng điều hành giá xăng dầu của liên bộ trong thời gian tới?
- Liên bộ Tài chính - Công thương sẽ điều hành giá xăng dầu theo cơ chế thị trường có quản lý của Nhà nước theo NĐ 84/CP của Chính phủ. Việc điều hành giá có tăng, có giảm tùy theo diễn biến của tình hình thị trường thế giới. Để BOG giá xăng dầu trong nước rất cần chủ động, linh hoạt điều hành đồng bộ các biện pháp về giá, Quỹ BOG, thậm chí trong một số trường hợp có thể điều chỉnh giảm lợi nhuận định mức của DN trong cơ cấu giá cơ sở nhằm góp phần thực hiện mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, BOG thị trường, bảo đảm hài hòa lợi ích của các bên liên quan.
- Xin cảm ơn ông!