Đã từng đề nghị “khai tử” xăng A83

Từ đầu tháng 5-2004, Bộ Thương mại (nay là Bộ Công thương) đã có văn bản gửi Bộ Khoa học và công nghệ về đề nghị ngừng sản xuất lưu thông xăng A83. Theo đó, xuất phát từ yêu cầu chống gian lận thương mại tại các cửa hàng bán lẻ xăng dầu theo chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ Thương mại đề nghị Bộ Khoa học và công nghệ bãi bỏ quy định tạm thời tiêu chuẩn VN về xăng A83, đồng thời đình chỉ sản xuất, lưu thông loại xăng này theo lộ trình: đình chỉ sản xuất từ đầu quý 3-2004, đình chỉ lưu thông từ ngày 1-1-2005 để có thời gian phù hợp giải quyết lượng hàng tồn kho của các doanh nghiệp.

Lúc bấy giờ Bộ Thương mại đưa ra nhiều lý do dẫn đến đề xuất trên: quy định tạm thời về tiêu chuẩn Việt Nam đối với xăng A83 và cho phép lưu thông loại xăng này trên thị trường xuất phát từ yêu cầu của Sài Gòn Petro khi chuyển đổi xăng có chì sang xăng không chì vào thời điểm năm 2001 có khó khăn trong việc loại bỏ ngay xăng A83. Họ cần có thời hạn 1-2 năm để điều chỉnh các sản xuất. Đến nay, đã qua hơn ba năm, đủ thời gian để thực hiện việc loại bỏ xăng A83 chuyển sang thực hiện tiêu chuẩn Việt Nam chính thức lưu hành xăng A90 - A92 - A95.

Theo văn bản Bộ Thương mại, từ tháng 5-2004, nhu cầu của thị trường về loại xăng này rất ít, do các phương tiện ôtô, xe máy và các loại tàu, thuyền hầu hết đã chuyển sang sử dụng xăng A90 trở lên. Xăng A83 là loại xăng thấp cấp về chất lượng, giá bán chênh lệch cao so với các loại xăng khác, việc lưu hành xăng A83 tạo điều kiện cho thương nhân làm ăn gian dối.

Tuy nhiên, khoảng cuối năm 2006, Bộ Khoa học và công nghệ nhận được đề nghị của một số doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu về hướng dẫn mức chất lượng đối với xăng không chì A83. Ngay sau đó, bộ đã có văn bản khẳng định: theo quy định hiện hành, bắt đầu từ ngày 1-1-2007 xăng nhập khẩu và lưu thông trên thị trường phải đáp ứng yêu cầu về chất lượng đối với xăng không chì A90, A92 và A95.

Theo Bộ Khoa học và công nghệ, riêng xăng không chì A83 tạm thời vẫn được sản xuất theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng tại văn bản yêu cầu các cơ quan hữu quan tạo điều kiện để Công ty Xăng dầu TP.HCM (Saigon Petro) chuyển đổi sản xuất sản phẩm mới xăng không chì A83. Trên cơ sở này, Bộ Khoa học và công nghệ đã có văn bản quy định mức chất lượng của xăng không chì áp dụng từ 1-7-2007, cụ thể: trị số octan không nhỏ hơn 83, còn mức của các chỉ tiêu khác phải phù hợp với quy định tại tiêu chuẩn về xăng không chì. Theo các nhà chuyên môn, việc quy định mức chất lượng của xăng A83 được hiểu là thừa nhận cơ sở pháp lý để loại xăng này được sản xuất, lưu thông trên thị trường.

Trao đổi thêm với Tuổi Trẻ ngày 5-12, một nhà chuyên môn kinh doanh lĩnh vực xăng dầu nói rằng lẽ ra nên “khai tử” xăng A83 từ lâu. Nếu vì lý do còn nhu cầu, phải duy trì thì nên khống chế sản lượng xăng A83, hay nói cách khác là cấp “quota” sản xuất cho loại xăng này sát với nhu cầu có thật là dùng để chạy động cơ bởi vì các loại máy móc dùng loại xăng này hiện không phát sinh thêm, chỉ những loại cũ đang còn tồn tại mới có nhu cầu.

Nếu không khống chế theo phương thức nói trên sẽ dẫn đến lạm dụng, trong khi thị trường đối với loại xăng này chưa được kiểm soát chặt chẽ số lượng sản xuất cũng như mục đích tiêu dùng. Đồng thời cần quản lý theo hướng đây là mặt hàng nhà nước không khuyến khích sản xuất, buôn bán. Như một số ý kiến, có thể xăng A83 là một trong những nguồn để pha chế ra những loại xăng không đạt tiêu chuẩn, gian lận người tiêu dùng, song không vì thế mà “đổ tội” hết cho loại xăng này, hiện còn một số thứ khác cũng có thể dùng để pha chế và gian lận trong kinh doanh xăng dầu, nói chung thị trường hiện có rất nhiều “chiêu”. Vấn đề là các khâu kiểm tra, kiểm soát thị trường có làm nghiêm không, một cửa hàng xăng dầu bị phát hiện gian lận, lập tức bị rút giấy phép thì làm sao họ dám làm ăn gian dối.

QUỐC THANH