Theo kết luận của báo cáo kiểm toán, số trích lập và sử dụng Quỹ bình ổn giá của các doanh nghiệp (DN) kinh doanh xăng dầu cơ bản phù hợp với số phỉa trích và được sử dụng theo quy định.

Quỹ bình ổn giá xăng dầu được KTNN đánh giá khá tích cực (Ảnh minh họa)

Ngoài 2 bộ quản lý nhà nước là Bộ Tài chính và Bộ Công thương, 10 doanh nghiệp được kiểm toán trong đợt này là Tổng công ty xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), Tổng công ty Dầu Việt Nam (PV Oil), Công ty Thương mại kỹ thuật và Đầu tư (Petec), Công ty Trách nhiệm hữu hạn 1 thành viên Dầu khí thành phố Hồ Chí Minh, Công ty thương mại Dầu khí Đồng Tháp, Công ty Trách nhiệm hữu hạn 1 thành viên xăng dầu Hàng không, Tổng công ty Xăng dầu Quân đội (Mipeco), Công ty Dầu khí Mê Kông, Công ty thương mại xăng dầu Đường Biển (Tổng Công ty Hàng hải - Vinaline), Tổng công ty Thương mại Xuất nhập khẩu Thanh Lễ.

Kết quả cho thấy, việc trích lập Quỹ tại 10 DN kinh doanh xăng dầu đầu mối trong 2 năm là 5. 554,6 tỷ đồng.

Cụ thể, năm 2009, các DN đã trích 1.006,9 tỷ đồng, vượt so gần 36 tỷ đồng với 970,9 tỷ đồng được trích theo xác định của Kiểm toán Nhà nước (KTNN).

Năm 2010, ngược lại, các DN chỉ trích 4.561,6 tỷ đồng, 4.583,8 tỷ đồng được trích. KTNN xác định, số phải trích bổ sung là gần 22,2 tỷ đồng.

Những con số chênh lệch này, theo KTNN, là do một số văn bản hướng dẫn trích lập và sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu của Tổ giám sát liên Bộ thiếu rõ ràng, cụ thể khiến các DN hiểu và thực hiện chưa đúng, chưa đầy đủ.

KTNN xác định, còn những hạn chế trong quá trình điều hành, hướng dẫn cơ chế trích, quản lý và sử dụng Quỹ, một số yếu tố trong cơ cấu giá như chênh lệch tỷ giá, lãi vay... chưa được quy định trong cơ cấu giá cơ sở.

Một thực tế khác, theo KTNN, các DN khi kết quả kinh doanh bị lỗ vẫn phải trích lập Quỹ bình ổn, khiến họ phải lấy vốn ra để trích lập Quỹ. Điều này làm tăng chi phí, tăng giá cơ sở khiến các DN lỗ càng lỗ thêm vì đáng ra khi giá bán thấp hơn giá cơ sở thì không có Quỹ này.

Theo đánh giá của KTNN, mô hình lập Quỹ được lập tại DN, hạch toán riêng và chỉ sử dụng vào mục đích bình ổn giá nên khi được sử dụng, các DN đã phản ứng kịp thời, giảm thủ tục hành chính. Việc lập Quỹ cũng được đánh giá là góp phần bình ổn giá cả, kiểm soát lạm phát... và giúp người tiêu dùng sử dụng xăng dầu giá rẻ hơn các nước trong khu vực trong năm 2010.

Một số tồn tại được KTNN nhấn mạnh là Quỹ dễ phát sinh rủi ro, không tách được số lãi do số dư Quỹ chưa sử dụng mang lại, hạn chế về tính minh bạch vì dễ bị DN lạm dụng vào mục đích khác, rủi ro đối với Quỹ cao mà không có biện pháp phòng ngừa, không tách bạch được các khoản lãi từ Quỹ mang lại.

Được biết, kết quả kiểm toán cụ thể tại các DN nói trên và các kiến nghị liên quan đến Quỹ bình ổn giá xăng dầu sẽ được KTNN sớm công bố.