Từ phản biện tới “truy đến cùng…”

Trong cuộc hội thảo ngày 20.9, dù chủ trì nhưng Bộ trưởng Vương Đình Huệ cũng giữ luôn vai trò phản biện và chất vấn một cách sắc sảo, giúp cho cuộc hội thảo không đi theo hướng một chiều với những lời kêu than lỗ của các DN. Sau cuộc hội thảo chỉ một ngày, Bộ Tài chính đã thành lập ba tổ kiểm tra giá nhập khẩu xăng dầu của DN. Động thái này đã đi đúng như cam kết của Bộ trưởng Vương Đình Huệ: “Chúng tôi sẽ truy tới cùng các DN xăng dầu đầu mối xem họ lỗ cái gì, so với đâu...”.

Sau khi giảm 500 đồng/lít vào ngày 28.6, các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu lại đang kêu lỗ nặng. Ảnh: Kỳ anh

Vấn đề là trong khi Bộ trưởng Bộ Tài chính khẳng định đến thời điểm giảm giá xăng 500 đồng/lít vào ngày 26.8 thì các DN đầu mối như Petrolimex lãi 780 đồng/lít, nhưng phía DN lại phủ nhận. Vì thế, việc tiến hành kiểm tra ngay không chỉ để làm rõ thực hư, mà còn để có cơ sở chính xác và nhanh chóng xác lập việc điều hành thị trường xăng dầu theo hướng công bằng và minh bạch. Điều này không có nghĩa là làm khó DN, mà là hướng thị trường xăng dầu trở lại sự lành mạnh, không bị bóp giá, làm giá và kêu than về giá.

Phải truy đến cùng các yếu huyệt

Thứ nhất là phải làm rõ vì sao Petrolimex kêu lỗ, nhưng khi IPO (phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng) thì lại báo cáo lãi? Câu hỏi này được Bộ trưởng Vương Đình Huệ chất vấn và dư luận cũng đã thắc mắc nhiều, nhưng Petrolimex vẫn chưa giải thích thấu đáo. Thứ hai, vì sao DN không thể hạch toán rõ lỗ lãi của từng mặt hàng? Càng nhập nhằng thì càng tạo môi trường cho sự thiếu minh bạch và nhập nhèm về lỗ lãi.

Phải đi tới cùng, phải hạch toán rõ sự lỗ lãi của từng mặt hàng, không để cho DN lấy cái lỗ của những mặt hàng khác, của những việc khác để bắt xăng dầu phải gánh chịu. Điểm thứ ba cần phải làm rõ là bao nhiêu năm qua, DN lưu giữ hàng ngàn tỉ đồng từ nguồn Quỹ Bình ổn giá xăng dầu. Bộ trưởng Vương Đình Huệ đã mổ xẻ vấn đề này: Nếu gửi ngân hàng không kỳ hạn thì cũng phải có lãi.

Trong đợt kiểm tra lần này, phải làm rõ xem DN đã hưởng lợi bao nhiêu từ những khoản lãi suất trong nhiều năm qua. Điểm thứ tư cần làm rõ, là với tình hình nền kinh tế và cơ chế điều hành giá xăng dầu như hiện nay liệu đã có thể thả nổi giá xăng dầu hay chưa? Sự độc quyền DN còn đó khi Petrolimex, Saigon Petro và PVOil đã chiếm tới 90% thị phần, trong đó Petrolimex chiếm đến 60% thị phần, thì việc thả nổi chẳng khác nào giao cho DN tùy tiện làm giá.

Trong khi đó, về đại cục cần phải ổn định giá cả thị trường để kiềm chế lạm phát. Làm thế không có nghĩa là cố tình đi ngược lại xu thế kinh tế thị trường, mà là sự cân nhắc tùy vào tình hình, thời điểm để tránh tình trạng một số doanh nghiệp thao túng giá, gây hại cho nền kinh tế.

Doanh nghiệp xin tăng chi phí định mức. Ông Bùi Ngọc Bảo - Chủ tịch HĐQT TCty Xăng dầu VN (Petrolimex) - ngày 20.9 cho biết, hiện TCty và các DN kinh doanh xăng dầu đầu mối khác đã có kiến nghị lên Bộ Tài chính mức phí 600 đồng/lít xăng, dầu (tính từ NK đến lưu thông) là thấp. Mức phí này duy trì từ 2007. Mức quy định này đến nay không còn đủ bù đắp các chi phí thực mà DN phải chịu. Theo ông Bảo, trong cơ cấu giá cơ sở, DN quan tâm nhất là chi phí định mức 600 đồng/lít. Tức là từ lúc nhập về đến bán xong chỉ có thêm 600 đồng/lít. Nếu được Nhà nước “thương” thì cho thêm 300 đồng nữa thành 900 đồng/lít. Chủ tịch HĐQT Petrolimex cũng cho biết, hiện Bộ Tài chính đã có chỉ đạo phối hợp với Petrolimex rà soát và tính lại. Thông tin này cũng cho biết Cục Quản lý giá và Phòng nghiệp vụ (Bộ Tài chính) đã tính ra được mức cao hơn 600 đồng/lít nhưng chưa rà soát ra mức cuối cùng. C.Sơn Tiền hậu bất nhất. Bộ Tài chính trong cuộc họp ngày 20.9 đã đưa ra con số: Tại thời điểm điều chỉnh giá xăng dầu ngày 26.8, Petrolimex đang lãi 780 đồng/lít. Cuộc họp có sự tham dự của ông Bùi Ngọc Bảo - Chủ tịch HĐQT Petrolimex. Tuy nhiên, doanh nghiệp này chiều ngày 21.9 lại đính chính thông tin là mức lãi không cao như Bộ Tài chính đưa ra. Chuyên gia Ngô Trí Long cho rằng: “Việc Petrolimex nói chỉ lãi 441 đồng trước khi giá xăng giảm là thông tin họ đưa ra. Thực chất, với lãi định mức của họ là 300 đồng/lít, cộng với tiền lãi 441 đồng nữa thì là đúng lãi hơn 700 đồng/lít. Cần đặt câu hỏi tại sao ở cuộc họp, Bộ trưởng Vương Đình Huệ nói đã hỏi ông Bùi Ngọc Bảo và được thông báo có lãi 780 đồng/lít. Tại sao ông Bảo không phản ứng ngay tại đó, mà giờ lại nói khác. Cách như ông Bảo nói có điều gì đó khuất tất, không rõ ràng”. Lưu Thuỷ