Một lãnh đạo của Petrolimex cho biết: Giá xăng dầu trên thị trường thế giới gần đây có giảm nhưng giá các sản phẩm dầu thành phẩm thì chỉ giảm nhẹ. Giá xăng về đến Việt Nam là khoảng 125,56 USD/1 thùng. Với tỷ giá 20,680 VND/USD, mỗi lít xăng sẽ có giá là 16.300 đồng /lít. Cộng thêm các chi phí khác như thuế tiêu thụ đặc biệt là 10%, VAT 10%, chi phí bán hàng và lợi nhuận của DN theo quy định, mỗi lít xăng tăng lên 20.659 đồng.

Do mỗi lít xăng phải trích quỹ bình ổn giá là 300 đồng, phí xăng dầu, sau khi tính tổng tất cả các khoản thuế và phí theo quy định, giá xăng A92 hiện ở 21.959 đồng /lít. Với giá bán như vậy, DN vẫn đang lỗ 659 đồng /lít. Tương tự như vậy, dầu diezel 0,25% S đang lỗ 345 đồng /1 lít. Cũng theo lãnh đạo này thì đó là cách tính của Bộ Tài chính, còn nếu tính theo chi phí thực tế của DN thì số lỗ còn lớn hơn.

Theo các chuyện gia, nếu cơ quan quản lý cân động lại thì vẫn có thể hạ được giá xăng dầu trong thời điểm hiện nay

Theo TS Nguyễn Minh Phong, Viện nghiên cứu phát triển kinh tế -xã hội Hà Nội thì cách tính này đã có trong Nghị định 84 (giá cơ sở, gồm có các chi phí + giá gốc + các khoản phụ), không có gì khó hiểu. Vấn đề chỉ còn nằm ở chỗ là giá cơ sở này chưa được kiểm toán. Chúng ta chỉ biết một chiều, còn đúng hay sai, hợp lý hay chưa hợp lý, thì không ai biết được.

Đặc biệt là vấn đề chi phí, theo TS Phong, hiện đang thiếu tường minh. DN khai bao nhiêu thì biết là bấy nhiêu, không có cứ liệu thuyết phục. Theo đúng nguyên tắc, đã là thị trường thì phải có lên có xuống. Giá xăng dầu bán lẻ hiện nay là khi giá trên thị trường thế giới đang đạt đỉnh, ở mức rất cao. Nhưng hiện giá xuống rất nhiều mà giá bán lẻ vẫn không hạ. Lý do được đưa ra là do DN chưa có lãi (vì trích ngân sách, quỹ bình ổn +lãi suất định mức).

"Tôi thấy ông Nguyễn Lộc An (Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thị trường trong nước -Bộ Công thương) trả lời thì từ tháng 6 đi kiểm tra các doanh nghiệp đã lãi 900 đồng /lít, chỉ có Bộ Tài chính nói là không có lãi thôi. Hai Bộ mà nói ngược nhau thì đã là khó thuyết phục rồi. Tôi cho rằng không có lãi lớn thì đã có lãi nhỏ nếu các cơ quan quản lý biết hài hòa được với lợi ích của người dân như giảm bớt lãi của DN, giảm bớt trích nộp ngân sách để lấy một khoản dư hạ giá xăng. Như thế sẽ tạo ra được sự đồng thuận lớn từ người dân, từ xã hội. Đằng này, các cơ quan cứ chú ý đến lợi ích của DN, chú ý đến trích nộp ngân sách mà không chịu hạ", TS Nguyễn Minh Phong phân tích.

Cũng theo TS Phong thì DN nói không có cơ hội nào để giảm giá trong thời gian này, đó là việc của DN, quan trọng vẫn là cơ quan quản lý. Nếu cơ quan quản lý điều chỉnh lại lợi nhuận định mức của DN, ít nhất cũng dư ra khoảng 1-2 trăm đồng/lít để hạ giá. Hiện nay, DN đang được trích 300 đồng lãi định mức, đó là chưa kể họ còn lãi nữa do chi phí khai "vống" lên. Việc trích nộp ngân sách đang là 1.000 đồng, rồi còn quỹ nọ quỹ kia, tại sao không bớt đi. Giá vẫn có thể hạ được, vấn đề chẳng qua là "tư duy chưa tới" thôi.

Ông Bùi Ngọc Sơn, Trưởng phòng Nghiên cứu kinh tế quốc tế (Viện nghiên cứu và chính trị thế giới) thì nhấn mạnh về tính minh bạch. "Lỗ lãi thế nào, chi phí ra sao thì chỉ có DN mới biết, họ khai thế nào chẳng được, rất khó kiểm soát. Ép quá, thì họ cũng chỉ giảm vài chục đồng lấy lệ mà thôi. Tôi thấy ở các nước, trạng thái thị trường lúc nào cũng là cạnh tranh. Có cạnh tranh thì mới có chuyện giá lên, giá xuống. Các Cty có nhiều đầu mối để bán xăng dầu nên mới có thể cạnh tranh được, còn ở mình gần như chỉ "có một ông".

Ông Sơn cũng cho hay, “Câu chuyện ở Petrolimex cũng chẳng khác nào như câu chuyện của EVN. Minh bạch ra thì Tổng Petrolimex chỉ nên phụ trách một khâu, các phần còn lại phải để thị trường tham dự. Nhưng đằng này, ông vừa kiểm soát hệ thống phân phối, vừa là người nhập khẩu, vừa là người đưa hàng ra bán và quyết định giá... rồi tham gia cả xây dựng chính sách. Nhìn vào đó, người ta cũng biết là quá khó để có thể minh bạch".