Trước những ý kiến khác nhau xung quanh Dự thảo Đề án Quỹ bảo trì đường bộ vừa được Tổng cục Đường bộ đưa ra, đặc biệt về phương án thu phí khi xảy ra tình trạng “phí chồng phí”, một xe ô tô phải chịu khoảng 4 loại phí khi lưu thông trên đường, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Văn Quyền, Phó Tổng cục trưởng Tổng Cục đường bộ Việt Nam (Bộ Giao thông vận tải) xung quanh Đề án này.

Ông Nguyễn Văn Quyền, cam kết chất lượng đường sẽ tốt khi có Quỹ bảo trì đường bộ.

- Xin ông cho biết cơ sở nào để Tổng cục Đường bộ xây dựng đề án Quỹ bảo trì đường bộ?

Ông Nguyễn Văn Quyền: Hiện nay ngân sách nhà nước cấp cho sửa chữa, bảo trì đường bộ rất thấp, chỉ đáp ứng khoảng 60% nhu cầu. Tuyến địa phương thậm chí chỉ khoảng 20%. Chính vì vậy, đường sá của chúng ta xuống cấp rất nhanh.

Thế giới đã tính toán, nếu tiết kiệm 1 đồng cho bảo trì sẽ tốn thêm 4 đồng cho xây dựng mới. Nếu chỉ đầu tư xây dựng mà không bảo trì thiệt hại sẽ vô cùng lớn. Các nước tiên tiến trên thế giới đều áp dụng hình thức này.

- Trong đề xuất của Tổng cục, nhiều người không đồng tình vì xảy ra tình trạng “phí chồng phí”, khi một xe ô tô sẽ phải chịu nhiều loại phí khác nhau. Ông có thể cho biết quan điểm về vấn đề này?

Nếu phương án được thông qua, xe ô tô sẽ chịu 3 loại phí, là phí thu trên đầu phương tiện, phí thu qua xăng dầu và phí qua trạm thu phí BOT (nếu lưu thông trên những đoạn đường xây dựng theo hình thức BOT - PV).

Còn phí xăng dầu đang thu hiện nay (1.000 đồng/lít xăng, 500 đồng/lít dầu - PV) thì nộp ngân sách nhà nước, không liên quan đến đề án này.

Tuy nhiên, quan điểm của chúng tôi là bao nhiêu loại phí không quan trọng bằng tổng số phí phải nộp.

Sở dĩ chúng tôi chọn phương án thu phí bằng nhiều cách này là nhằm đảm bảo sự hợp lý, công bằng tương đối với đối tượng nộp, giảm thất thu, chi phí thực hiện thấp.

Nếu như chỉ áp dụng thu trên đầu phương tiện, thì phương thức thu sẽ rất phức tạp, dễ thất thu với đối tượng là 32 triệu xe máy hiện đang lưu thông. Còn nếu chỉ thu thông qua xăng dầu, thì phương án hoàn phí cho những đối tượng sử dụng xăng dầu nhưng không lưu thông trên đường bộ là rất khó khăn.

- Nếu phương án này được thông qua, thì các trạm thu phí hiện nay sẽ được xóa bỏ, thưa ông?

Chúng tôi đề xuất là xóa bỏ các trạm thu phí nộp ngân sách nhà nước, hiện còn 19 trạm. Nếu đề xuất được thông qua, chúng tôi sẽ xóa bỏ những trạm này trước khi thực thi việc thu phí.

Còn 30 trạm thu phí BOT thì không xóa, vì đây là chủ trương nhất quán của Chính phủ, để kêu gọi đầu tư vào hạ tầng giao thông. Họ đã bỏ vốn xây dựng đường thì phải để họ thu phí để hoàn vốn, bảo trì đường, và thu phần lợi nhuận.

Theo thống kê, hiện nay có 13 trạm thu phí BOT không nằm trên đường BOT, mà nằm trên Quốc lộ, khiến phương tiện dù không đi qua đường này vẫn phải nộp phí. Đây là vấn đề gai góc, cần quá trình sắp xếp, rất khó làm ngay. Tất nhiên Chính phủ sẽ tìm phương án xử lý, điều chỉnh lại cho hợp lý.

Nếu phương án thu phí Quỹ đường bộ được thông qua, một số trạm thu phí BOT "đặt không đùng vị trí" sẽ được Chính phủ tìm phương án xử lý, điều chỉnh lại cho hợp lý. (Ảnh minh họa: Internet).

- Vậy việc hoàn phí cho các đối tượng sử dụng xăng dầu nhưng không lưu thông trên đường sẽ được thực hiện ra sao, thưa ông?

Theo đề án hiện là không hoàn phí cho những đối tượng này. Như vậy các đối tượng như tàu thuyền, máy móc nông nghiệp, tàu hỏa... sẽ chịu thiệt. Nhưng chúng tôi cũng đã tính toán. Các đối tượng trên chủ yếu dùng dầu, nên chúng tôi đã để mức trích quỹ thấp, chỉ 330 đồng/lít dầu, bằng 1,5% giá dầu.

Dù họ phải nộp thêm một phần chi phí này, nhưng cũng được hưởng lợi gián tiếp từ việc đường sá chất lượng tốt, thông thoáng, lưu thông thuận lợi... Và dù có một chút thiệt thòi thì vì lợi ích chung, cũng rất khó để có phương án công bằng cho tất cả các đối tượng.

Còn các phương tiện lưu thông trên đường như xe con, tải nhẹ, xe máy... đều dùng xăng, nên chúng tôi để mức thu phí trên xăng là 1.000 đồng/lít.

- Việc thu phí này liệu có làm tăng thêm giá cước vận tải?

Giá vận tải bị tác động bởi nhiều yếu tố, trong đó đúng là có giá xăng, nhưng cũng phụ thuộc vào tốc độ trên đường. Nếu đường thuận lợi sẽ tiết kiệm được nhiên liệu và các chi phí khác trên đường.

- Xin cảm ơn ông!